Οστεοαρθρίτιδα γόνατος, ισχίου, σπονδυλικών και άλλων αρθρώσεων: Αίτια, επιδημιολογία, θεραπεία με βελονισμό, ωτοβελονισμό, ωτοθεραπεία.

Από τον Γκατζούνη Θεόδωρο MSc, Φυσίατρο, μετεκπαιδευθείς στον Βελονισμό, Ωτοθεραπεία - Ωτοβελονισμό, Μεσοθεραπεία, Εξουσιοδοτημένος Docente di Formazione (Καθηγητής Ωτοθεραπείας – Ωτοβελονισμού) από την GSATN Italy

 Περίληψη

 Εισαγωγή – Ορισμός: Πρόκειται για μία πάθηση που εμφανίζεται σταδιακά με το πέρασμα των χρόνων (προοδευτική αρθρίτιδα λόγω φθοράς) και αφορά κυρίως τις μεγάλες αρθρώσεις (γόνατα ισχία, αλλά και δευτερευόντως των δακτύλων, σπονδυλικές, ώμους κ.α.). Η Οστεοαρθρίτιδα ή εκφυλιστική αρθροπάθεια είναι μία από τις παθήσεις που προσβάλλουν τις αρθρώσεις και μάλιστα η πιο συχνή. 

Αίτια: Η αιτιολογία της οστεοαρθρίτιδας είναι άγνωστη, η εξέλιξη της αργή και συνήθως αφορά μία ή περισσότερες αρθρώσεις.

Επιβαρυντικοί - Εκλυτικοί παράγοντες: Έχει παρατηρηθεί ότι το αυξημένο σωματικό βάρος και η αυξημένη ηλικία του ασθενoύς αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.

Κλινική Εικόνα: Ο πόνος και η δυσκαμψία αποτελούν τα πρώτα συμπτώματα της πάθησης. Μπορεί να συνυπάρχουν οίδημα, φλεγμονή της πάσχουσας άρθρωσης κ.α.

Εργαστηριακά ευρήματα: Τα αιματολογικά – βιοχημικά εργαστηριακά ευρήματα στην οστεοαρθρίτιδα είναι κατά βάση αρνητικά. Ουσιαστικά, τα παθολογικά ευρήματα προέρχονται από τον ακτινολογικό έλεγχο.

Θεραπεία οστεοαρθρίτιδας: Η θεραπεία διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική. Η συντηρητική περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, φυσιοθεραπεία, άσκηση, βελονισμό, ωτοβελονισμό, ωτοθεραπεία κ.α.

Βελονισμός: Αποτελεί αποτελεσματική μέθοδο ελέγχου του πόνου και βελτίωσης της κινητικότητας της πάσχουσας άρθρωσης.

Ωτοθεραπεία – Ωτοβελονισμός: Έχουν πολύ καλά αποτελέσματα στην βελτίωση του πόνου, στην ελάττωση της ανάγκης λήψης φαρμακευτικής αγωγής και στην βελτίωση της λειτουργικότητας και ποιότητας ζωής των ασθενών με οστεοαρθρίτιδα.

Αποτελέσματα της ωτοθεραπείας και του ωτοβελονισμού στην Οστεοαρθρίτιδα: Η αξιοπιστία και η αποτελεσματικότητα της τεχνικής για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας, φτάνει σε ποσοστά από 78 – 85% ανάλογα με την εκάστοτε μελέτη και το είδος του προβλήματος του ατόμου.

Από τις επιστημονικές έρευνες τα αποτελέσματα παραμένουν θετικά όσο αφορά την μείωση του πόνου και της βελτίωσης της λειτουργικότητας για τουλάχιστον έξι με δώδεκα μήνες για την πλειοψηφία των θεραπευόμενων.

Πρόληψη: Ο έλεγχος του βάρους είναι σημαντικός. Επίσης η σωστή διατροφή και η λήψη βιταμινών, ιχνοστοιχείων και όλων των κατάλληλων τροφών παίζει σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της καλής υγείας του οργανισμού και των αρθρώσεων.

Συμπερασματικά: Η οστεοαρθρίτιδα μια νόσος που χωρίς να απειλεί τη ζωή του ασθενή, συχνά φαινόμενο επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα της ζωής του ατόμου.

Η ωτοθεραπεία – ωτοβελονισμός και βελονισμός σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα είναι μέθοδοι αποτελεσματικές για την μείωση του πόνου, για τη βελτίωση της λειτουργικότητας, για την μείωση των εξάρσεων και την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.

Μπορούν να θεωρηθούν σαν μια αποτελεσματική θεραπευτική λύση τόσο για την αντιμετώπιση των εξάρσεων της πάθησης, όσο και για μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση.

Αναλυτική Παρουσίαση

Εισαγωγή – Ορισμός

Η οστεοαρθρίτιδα ή εκφυλιστική αρθροπάθεια είναι μία από τις παθήσεις που προσβάλλουν τις αρθρώσεις και μάλιστα η πιο συχνή. Πρόκειται για μία πάθηση που εμφανίζεται σταδιακά με το πέρασμα των χρόνων (προοδευτική αρθρίτιδα λόγω φθοράς) και αφορά κυρίως τις μεγάλες αρθρώσεις (γόνατα ισχία, αλλά και δευτερευόντως των δακτύλων, σπονδυλικές, ώμους κα) που έχουν αρθρικό θύλακα και υμένα.

Ουσιαστικά, πρόκειται για μια σταδιακή φθορά των στοιχείων της άρθρωσης κυρίως του αρθρικού χόνδρου, προκαλώντας την εκφύλιση τους, με συνέπεια τη προοδευτική τους δυσλειτουργία (αδυναμία να ολοκληρώσουν τις λειτουργίες που φυσιολογικά επιτελούσαν), πόνο και σταδιακή απώλεια κινητικότητας.

Επιδημιολογία

Είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που προσβάλλει άνω του 50% των ατόμων ηλικίας >65 ετών και περισσότερο τις γυναίκες. Η πιθανότερη ηλικία εκδήλωσης της νόσου είναι μεταξύ 50 και 60 ετών.

Σχεδόν όλα τα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 75 ετών έχουν ακτινογραφικά ευρήματα οστεοαρθρίτιδας, σε ποσοστό που αγγίζει το 85%.

Η οστεοαρθρίτιδα αφορά σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της τρίτης ηλικίας αλλά και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της μέσης ηλικίας. Αποτελεί το αίτιο για μεγάλες απώλειες σε εργατικό δυναμικό, εργατοωρών, αναπηρικές συντάξεις, μεγάλη κατανάλωση φαρμάκων, (τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα και παυσίπονα είναι πρώτα στην συνταγογραφία διεθνώς). Επίσης υπάρχουν επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των πασχόντων αλλά και των οικογενειών τους.

Οι βλάβες αρχίζουν πολύ νωρίς γύρω στην τρίτη δεκαετία της ζωής, ανεξάρτητα από φύλο ή φυλή και η κατανομή της είναι ίδια σε όλα τα μήκη της γης.

Η συχνότητα εμφάνισης της οστεοαρθρίτιδας είναι διαφορετική στους άντρες και τις γυναίκες και ποικίλει ανάλογα την άρθρωση.

Για παράδειγμα, η οστεοαρθρίτιδα στα ισχία αφορά 3 φορές περισσότερο τους άνδρες απ' ότι τις γυναίκες, ενώ εκείνες εμφανίζουν σοβαρότερες πολυαρθρίτιδες και με μεγαλύτερη συχνότητα κυρίως στα γόνατα και στην άκρα χείρα (κυρίως τις μικρές αρθρώσεις των δακτύλων).

Τα γόνατα, τα ισχία, οι φαλαγγοφαλαγγικές αρθρώσεις, οι αρθρώσεις μεταξύ των σπονδύλων της Σ.Σ., αποτελούν τις συχνότερα εμπλεκόμενες αρθρώσεις.

Αίτια

Η αιτιολογία της οστεοαρθρίτιδας είναι άγνωστη, η εξέλιξη της αργή και συνήθως αφορά μία ή περισσότερες αρθρώσεις.

Αν και είναι ουσιαστικά άγνωστα τα αίτια που προκαλούν την πρωτοπαθή οστεοαρθρίτιδα, είναι πιθανόν να συμμετέχουν πολλοί παράγοντες από κοινού στην εμφάνιση της πάθησης αυτής. Υπάρχουν όμως και οι δευτεροπαθείς οστεοαρθρίτιδες που σίγουρα οφείλονται σε γνωστά αίτια όπως τοπικές κακώσεις, χειρουργικές επεμβάσεις, ανατομικές ανωμαλίες.

Παθοφυσιολογία

Τρεις θεωρούνται οι βασικές παθοφυσιολογικές διαδικασίες που συμβαίνουν στην Ο.Α.:

Η πρώτη αφορά την εκφύλιση και καταστροφή του αρθρικού χόνδρου

Η δεύτερη αφορά το σχηματισμό κάποιων κύστεων μέσα στο οστό συνήθως κάτω από τον αλλοιωμένο χόνδρο

Η τρίτη αφορά το σχηματισμό οστεοφύτων (τα κοινώς ονομαζόμενα «άλατα» αν και είναι αδόκιμος όρος, με συσσώρευση οστικών κυττάρων στα όρια του κανονικού οστού στα όρια της άρθρωσης, που μπορεί να εμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία της άρθρωσης)

Στην οστεοαρθρίτιδα ο χόνδρος είναι αυτός που αρχίζει να πάσχει, αφυδατώνεται, γίνεται λεπτότερος, παρουσιάζει ρωγμές και ανωμαλίες. Το οστό από κάτω αρχίζει να αντιδρά, γίνεται πιο σκληρό, πιο πυκνό και αυξάνεται σε μέγεθος, ξεπερνά τα όρια της άρθρωσης με αποτέλεσμα να περιορίζει το εύρος των κινήσεων της άρθρωσης. Αυτά φαίνονται στις ακτινογραφίες και αποκαλούνται οστεόφυτα, τα οποία είναι μία τοπική αντίδραση του οστού που απαντά στην φθορά του χόνδρου που έχει προηγηθεί, περιορίζοντας έτσι την κινητικότητα της άρθρωσης.

Αίτια – Επιβαρυντικοί - Εκλυτικοί παράγοντες

Έχει παρατηρηθεί ότι το αυξημένο σωματικό βάρος και η αυξημένη ηλικία του ασθενή αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.

Η ιδιοπαθής οστεοαρθρίτιδα (αυτή που συμβαίνει στις μεγάλες ηλικίες χωρίς τραυματισμό ή άλλη αιτία), και που αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων,  παραμένει μια κατάσταση με άγνωστη αιτιολογία.

Σύγχρονες έρευνες μελετούν το ενδεχόμενο κάποιας γενετικής προδιάθεσης ιδιαίτερα στην οστεοαρθρίτιδα γονάτων και άκρας χείρας που είναι σαφώς συχνότερες στο γυναικείο πληθυσμό.

Η δευτερογενής οστεοαρθρίτιδα μπορεί να οφείλεται σ' ένα σύνολο παραγόντων που σαν αποτέλεσμα έχουν την ανομοιόμορφη άσκηση φορτίων στο χόνδρο με κατάληξη την εκδήλωση της νόσου.

Παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της οστεοαρθρίτιδας είναι:

Η ηλικία: Είναι γνωστό ότι εμφανίζεται σε ηλικιωμένα άτομα.

Η τοπική βλάβη της άρθρωσης: Η φυσιολογική δραστηριότητα είναι χωρίς να προκαλεί οστεοαρθρίτιδα, όταν όμως υπάρξει τοπική βλάβη αυτό ίσως προκαλέσει προβλήματα από μόνο του ή σε συνδυασμό με την ηλικία, την παχυσαρκία κ.α.

Τραυματικά γεγονότα. Π.χ. κατάγματα από ατυχήματα, ειδικά ενδαρθρικά ( το κάταγμα περιλαμβάνει και τις αρθρικές επιφάνειες), που αλλάζουν τη βιομηχανική της άρθρωσης και οδηγούν σε εκφύλιση λόγω μη ισορροπημένων δυνάμεων Π.χ. μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα από κάποιο ενδαρθρικό κάταγμα ή τραυματισμό (που συμπεριλαμβάνει και κάποια άρθρωση όπως του γόνατος, αγώνα, ισχίου κ.α).

οι ανατομικές δυσμορφίες. Π.χ. εκ γενετής οστική ανωμαλία της κοτύλης (συγγενής δυσπλασία) στην άρθρωση του ισχίου που οδηγεί σε δυσανάλογες φορτίσεις του χόνδρου, όπως είναι η αβαθής κοτύλη.

οι μεταβολικές και ενδοκρινολογικές ανωμαλίες, οι νευροπάθειες, τα συνυπάρχοντα νοσήματα: υπερουριχαιμία, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία, υποθυρεοειδισμός, ραιβότητα ή βλαισότητα, σύνδρομο υπερεκτασιμότητας των αρθρώσεων, νευρολογικές παθήσεις, συγγενείς ή επίκτητες ασθένειες του συνδετικού ιστού.

Άλλα αίτια μπορούν να θεωρηθούν η έλλειψη άσκησης, ορισμένα επαγγέλματα (οικοδόμοι, γεωργοί), αλλά και περιπτώσεις από χρήση κακής κατασκευής υποδημάτων (στενά παπούτσια με ψηλά τακούνια) οδηγούν σε πτώση των μεταραρσιαίων, σε βλαισό μεγάλο δάκτυλο και οστεοαρθρίτιδα.

Κλινική Εικόνα

Ο πόνος αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα της πάθησης. Αρχικά εμφανίζεται μετά από κόπωση και στη συνέχεια μετά από παρατεταμένη ακινησία. Πολλές φορές οι ασθενείς αναφέρουν πως δυσκολεύονται να σηκωθούν από το κρεβάτι ή μετά από παραμονή σε κάθισμα για λίγη ώρα. Αργότερα ο πόνος γίνεται συνεχής ακόμη και κατά την ανάπαυση και μερικές φορές ξυπνάει τον ασθενή τη νύχτα. Ο πόνος είναι δυνατόν να διαρκέσει από μερικές μέρες έως και μήνες.

Η δυσκαμψία αποτελεί το δεύτερο σύμπτωμα και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε περιορισμό της κίνησης της άρθρωσης.

Η κλινική εικόνα της οστεοαρθρίτιδας περιλαμβάνει επίσης:

Οίδημα και φλεγμονή της πάσχουσας άρθρωσης,

Μείωση του εύρους τροχιάς της άρθρωσης,

Μυϊκή ατροφία και αδυναμία εκτέλεσης των κινήσεων,

Αστάθεια της άρθρωσης,

Μειωμένη λειτουργικότητα του ασθενούς,

Παραμορφώσεις. Η παραμόρφωση αποτελεί την τελική κατάληξη της πάθησης. Είναι χαρακτηριστικές σε προχωρημένα στάδια της νόσου (π.χ. αυξημένη ραιβότητα το γνωστό παρατηρούμενο «στράβωμα» των γονάτων).

Εργαστηριακά ευρήματα

Τα αιματολογικά – βιοχημικά εργαστηριακά ευρήματα στην οστεοαρθρίτιδα είναι κατά βάση αρνητικά, απορρίπτοντας άλλες παθήσεις και υποδεικνύοντας την απουσία φλεγμονής.

Ουσιαστικά, τα παθολογικά ευρήματα προέρχονται από τον ακτινολογικό έλεγχο.

Θεραπεία οστεοαρθρίτιδας:

Η θεραπεία διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική.

Η συντηρητική περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, φυσιοθεραπεία, άσκηση, βελονισμό, ωτοβελονισμό κ.α. Σε εξάρσεις της νόσου μπορεί να χρειάζεται ανάπαυση και περιορισμός της υπέρμετρης δραστηριότητας του ατόμου. Παράλληλα μπορεί να χορηγηθούν φάρμακα κυρίως αντιφλεγμονώδη και παυσίπονα, ή να ακολουθήσει άλλες φυσικές μεθόδους θεραπείας.

Η οστεοαρθρίτιδα θεραπεύεται με τον συνδυασμό των ακολούθων:

-Εκπαίδευση του ασθενή σχετικά με την ασθένεια.

- Έλεγχος του βάρους.

-Φαρμακευτική αντιμετώπιση για τον έλεγχο του πόνου, τη μείωση της φλεγμονής και ενδεχομένως την καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου με φάρμακα που μελετώνται. Τα φάρμακα στην οστεοαρθρίτιδα έχουν σαν στόχο να ανακουφίσουν τον ασθενή από τους πόνους και να τον βοηθήσουν να κινητοποιηθεί γρήγορα μαζί δε με τα άλλα μέσα να αποτρέψουν την αναπηρία.

- Φυσικοθεραπεία.

Η φυσιοθεραπεία σε πρώτη φάση στοχεύει στην ελάττωση του πόνου και την υποχώρηση της φλεγμονής. Όταν υποχωρήσουν τα συμπτώματα κάποιοι ασθενείς βρίσκουν μεγάλη ανακούφιση μετά από την εφαρμογή θερμών επιθεμάτων ή διαθερμιών. Στο στάδιο αυτό η κινησιοθεραπεία περιλαμβάνει ασκήσεις με τεντωμένο το γόνατο με βάρος και κατόπιν ασκήσεις ενδυνάμωσης στις τελευταίες μοίρες έκτασης του γόνατος.

- Αεροβικές ασκήσεις. Όπως η κολύμβηση στη θάλασσα.

- Χειρουργική αντιμετώπιση σε οστεοαρθρίτιδα γόνατος ή ισχίου εάν η βλάβη της άρθρωσης είναι πολύ μεγάλη. Περιλαμβάνει οστεοτομίες, εξαιρετικά σπάνια αρθροδέσεις και πολύ συχνά ολικές αντικαταστάσεις της πάσχουσας άρθρωσης με μεγάλη επιτυχία.

Η χειρουργική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κατάστασης του ασθενή και από το πόσο έχει επηρεαστεί ο τρόπος ζωής του από την αρθρίτιδα.

Είναι ενδεδειγμένη στις περιπτώσεις που ο πόνος είναι ανυπόφορος και επηρεάζεται σε έντονο βαθμό η λειτουργικότητα του ατόμου χωρίς να μπορεί να βοηθήσει περισσότερο η συντηρητική αγωγή.

Βελονισμός - ωτοβελονισμός.

Ο Βελονισμός αποτελεί αποτελεσματική μέθοδο ελέγχου του πόνου και βελτίωσης της κινητικότητας της πάσχουσας άρθρωσης. Η ευνοϊκή δράση του Βελονισμού στη θεραπευτική αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας έχει καταδειχθεί σε μελέτες που δημοσιεύθηκαν σε έγκριτα διεθνή ιατρικά περιοδικά.

Το θεραπευτικό πρωτόκολλο Βελονισμού που ακολουθείται, εξαρτάται από την άρθρωση που πάσχει. Επιλέγονται σημεία που βρίσκονται πλησίον της πάσχουσας περιοχής αλλά και απόμακρα σημεία. 

Το αναλγητικό και αντιφλεγμονώδες αποτέλεσμα του Βελονισμού θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών και θα επιβραδύνει την ανάγκη για χειρουργική αποκατάσταση.

Ωτοβελονισμός – ωτοθεραπεία, για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας –θεραπευτικοί στόχοι

Η ωτοθεραπεία και ο ωτοβελονισμός έχουν πολύ καλά αποτελέσματα στην βελτίωση του πόνου, στην ελάττωση της ανάγκης λήψης φαρμακευτικής αγωγής και στην βελτίωση της λειτουργικότητας και ποιότητας ζωής των ασθενών με οστεοαρθρίτιδα.

Σημαντικοί στόχοι της τεχνικής είναι:  

Η αναλγησία- η μείωση του πόνου

η βελτίωση της λειτουργικότητας στις καθημερινές δραστηριότητες

αλλά και στις ειδικές ασχολίες του ασθενή (π.χ. κάποιο σπορ αλλά και σε απλές δραστηριότητες όπως το περπάτημα)

μείωση τυχούσας φλεγμονής κατά τις εξάρσεις

βελτίωση του ύπνου και της συνεργασίας με τον ασθενή

βελτίωση του μηχανισμού επούλωσης του χόνδρου,

αποφυγή υποτροπών και επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.

Λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης, της βελτίωσης της τοπικής μικροκυκλοφορίας και της ενεργοποίησης του πνευμονογαστρικού από τον ωτοβελονισμό – ωτοθεραπεία, μπορεί να υπάρξει εκτός του αναλγητικού αποτελέσματος και μια ύφεση των εξάρσεων και της πορείας της νόσου. 

Αυτή η δράση, μέσω της ενεργοποίησης του πνευμονογαστρικού νεύρου, αναφέρεται και σε νεότερες μελέτες για συστηματικές νόσους όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα. [24]

Ο βαθμός της βελτίωσης εξαρτάται από την ηλικία, το σωματότυπο, την ιδιοσυστασία και άλλους παράγοντες (διατροφή, άσκηση, ένταξη σε προγράμματα αποκατάστασης κ.α.)

Επιστημονική τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων της ωτοθεραπείας – ωτοβελονισμού και βελονισμού σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα.

Υπάρχουν αρκετές μελέτες που καταδυκνείουν την αποτελεσματικότητα της τεχνικής της Ωτοθεραπείας σε παθήσεις του γόνατος. 

«Για τους ασθενείς με οσταεοαρθρίτιδα στο γόνατο, ο βελονισμός είναι αποτελεσματικός για την μείωση του πόνου και για τη βελτίωση της λειτουργικότητας. Έχει αποδειχθεί καλύτερος από τον εικονικό βελονισμό (placebo) και από πρόγραμμα εκπαίδευσης για μείωση του πόνου. Μπορεί να θεωρηθεί σαν μια αποτελεσματική εναλλακτική θεραπευτική λύση χωρίς την ανάγκη χορήγησης μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και ειδικά για όσους αυτά αντενδείκνυνται.»

Αυτό είναι το συμπέρασμα μελέτης στην οποία έγινε συστηματική ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας (μέτα-ανάλυση). Στην μελέτη αναλύθηκαν τα στοιχεία από εργασίες στις οποίες είχε γίνει βελονισμός σε συνολικό δείγμα δύο χιλιάδων τριακοσίων σαράντα ατόμων (n=2,340).

Είναι επίσης σημαντικό να τονίσουμε τη διαπίστωση της μελέτης ότι τα σημεία του πραγματικού ωτοβελονισμού είναι εκείνα που επιδρούν για την ανακούφιση του πόνου στην άρθρωση του γόνατος και όχι κάποια τυχαία σε άλλες περιοχές του αυτιού.

Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να απευθύνονται οι ασθενείς σε πιστοποιημένους και έμπειρους θεραπευτές της μεθόδου της ωτοθεραπείας – ωτοβελονισμού, οι οποίοι έχουν την κατάλληλη γνώση και εκπαίδευση, ώστε να επιτευχθούν τα αποτελέσματα της μεθόδου.[3]

Στην δημοσίευση με τίτλο: «Ωτοθεραπεία για την αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου και της κινητικότητας του γόνατος σε ασθενείς μετά από ολική αρθροπλαστική γόνατος» βρέθηκε μειωμένη ανάγκη για τη χρήση αναλγητικών στην ομάδα της ωτοθεραπείας, σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου. 

Επίσης βελτιώθηκε το παθητικό εύρος κίνησης κατά την 3^η μετεγχειρητική ημέρα σε όσους έγινε Ωτοθεραπεία. [8]

Στην μελέτη με τίτλο «Ωτοβελονισμός για την ανακούφιση από τον πόνο μετά από αρθροσκόπηση του γόνατος» παρατηρήθηκε μειωμένη ανάγκη για χρήση αναλγητικών στην ομάδα του ωτοβελονισμού, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.

Στην στατιστική ανάλυση βρέθηκε ότι οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ωτοβελονισμό, χρειάστηκαν 300% μικρότερες δόσεις αναλγητικών φαρμάκων απ’ ότι οι ασθενείς της ομάδας ελέγχου.  [16]

Στην εργασία με τίτλο: «Ωτοβελονισμός για αναλγησία μετά από ολική αρθροπλαστική ισχίου – μια τυχαιοποιημένη μελέτη», φάνηκε ότι η εφαρμογή του ωτοβελονισμού στην μετεγχειρητική περίοδο της ολικής αρθροπλαστικής ισχίου είχε σαν αποτέλεσμα την σημαντικά λιγότερη ανάγκη κατανάλωση αναλγητικών φαρμάκων από την ομάδα του πραγματικού βελονισμού. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο ωτοβελονισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση του μετεγχειρητικού πόνου, την μείωση της κατανάλωσης αναλγητικών φαρμάκων (οποιοειδών και ΜΣΑΦ), σε ασθενείς μετά από ολική αρθροπλαστική ισχίου.

Συμπεραίνεται επίσης ότι τα σημεία του πραγματικού ωτοβελονισμού είναι εκείνα που επιδρούν για την ανακούφιση του πόνου στην άρθρωση του ισχίου και όχι κάποια τυχαία σε άλλες περιοχές του αυτιού. [17]

 Τέλος στην μελέτη με τίτλο: «Εφαρμογή και αποτελεσματικότητα της ωτοθεραπείας για αναλγησία στην περιεγχειρητική περίοδο ολικής αρθροπλαστικής γόνατος», αναφέρονται τα εξής συμπεράσματα:

Η εφαρμογή της ωτοθεραπείας στην περιεγχειρητική περίοδο της ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος είναι ευνοϊκή για την ανακούφιση του μετεγχειρητικού πόνου, την μείωση της κατανάλωσης αναλγητικών φαρμάκων(οποιοειδών και ΜΣΑΦ), και έχει σαν αποτέλεσμα την προώθηση της έγκαιρης αποκατάστασης. Έχει επίσης τα πλεονεκτήματα του χαμηλού κόστους, λιγότερων επιπλοκών, είναι απλή στο χειρισμό και έχει υψηλή ασφάλεια, αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία. [6]

Ολοκληρώνοντας είναι σημαντικό να αναφέρουμε, ότι σύμφωνα με κλασσικές αλλά και τις πλέον σύγχρονες μελέτες, η λήψη παυσίπονων φαρμάκων και ειδικά μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) είναι  η πρώτη αιτία για την εμφάνιση χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας με κατάληξη στην αιμοκάθαρση.

Τεχνική ωτοβελονισμού – ωτοθεραπείας για την αντιμετώπιση Οστεοαρθρίτιδας

Το αυτί είναι άμεσα προσβάσιμο, έτσι ώστε μπορεί η θεραπεία να γίνει εύκολα και άνετα. 

Αρχικά γίνετε η ηλεκτροδιαγνωστική. Είναι μια  τεχνική ανίχνευσης της μείωσης της ηλεκτρικής αντίστασης του δέρματος του αυτιού μέσω ειδικών μηχανημάτων.

Με τον τρόπο αυτόν μπορεί να διαγνωστούν τα σημεία του σώματος που έχουν επηρεαστεί από την πάθηση και τα διάφορες άλλες καταστάσεις και προβλήματα που μπορεί επίσης να επηρεάσουν την κατάσταση του ασθενούς.

Για παράδειγμα το άγχος και η μελαγχολία – έως κατάθλιψη που μπορεί να επιφέρει ο χρόνιος πόνος της πάθησης, τα οποία χρειάζεται να αντιμετωπιστούν μαζί με τα βασικά συμπτώματα.

Τα σημεία που στο αυτί παρουσιάζουν ευαισθησία, θα χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία. 

Ακολούθως γίνεται η εφαρμογή των κατάλληλων θεραπευτικών μέσων και τεχνικών που επιλέγονται ανάλογα με την περίπτωση και τις ανάγκες του θεραπευόμενου. Αυτά μπορεί να είναι τεχνικές, ενεργοποίησης των σημείων με χρήση   laser, ηλεκτρικός ερεθισμός με μηχανήματα ηλεκτροδιέγερσης ή και τοποθέτηση αποστειρωμένων μιας χρήσης βελονών για 10- 20 λεπτά, για την ενεργοποίηση των σημείων.

Στη συνέχεια γίνεται η επικόλληση ειδικών σποριδίων ή μαγνητών ή επιθεμάτων με μικροβελόνα (μικρότερο από 0,9 mm) που προκαλούν την απαραίτητη ενεργοποίηση των σημείων στο αυτί κατά την αποχώρηση του ασθενούς από το ιατρείο. Παράλληλα δίνονται οδηγίες στον ασθενή να ενεργοποιεί μόνος του τα σημεία κατά την διάρκεια της ημέρας. Αυτό βοηθά στο να είναι αποτελεσματικότερη η θεραπεία καθώς ο ασθενής παίρνει τη θεραπεία στο σπίτι του.

Τα σπορίδια που είναι πιο συχνά χρησιμοποιούμενα, προέρχονται από το φυτό Vaccaria Hispanica. Οι μικροβελόνες που χρησιμοποιούνται στα επιθέματα είναι από ειδικό αδρανές βιολογικά υλικό (ανοξείδωτο ατσάλι, τιτάνιο κτλ) και πάντα αποστειρωμένες, μια χρήσης.

Για την ωτοθεραπεία και ωτοβελονισμό τα μεσοδιαστήματα θεραπείας είναι ανά 15 ημέρες αρχικά και στη συνέχεια ανά 21, ανάλογα την χρονιότητα της κατάστασης και την πορεία που θα εμφανίσει ο κάθε θεραπευόμενος. Απαιτούνται συνήθως 10 – 12 θεραπείες για την αντιμετώπιση χρονιών παθήσεων.

Χρόνια είναι κάθε πάθηση που έχει διάρκεια μεγαλύτερη από τρεις μήνες.

Πλεονεκτήματα της Ωτοθεραπείας:

 

Είναι ανώδυνη χωρίς καθόλου πόνο. 

Τα μεγάλα μεσοδιαστήματα βοηθούν ώστε ο θεραπευόμενος να μπορεί να την εντάξει στο μηνιαίο πρόγραμμα του, καθώς αποτελείται από δύο συνεδρίες το μήνα. Δίνουν επίσης στον οργανισμό τη δυνατότητα να κινητοποιήσει τους ενδογενείς θεραπευτικούς του μηχανισμούς.

Οι ασθενείς παίρνουν τη θεραπεία στο σπίτι, και τα μέσα που χρησιμοποιούνται (ειδικά σπορίδια, μαγνήτες, επιθέματα με μικροβελόνες), ενεργοποιούνται από τους ίδιους ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αυξάνοντας τα αποτελέσματα της θεραπείας.

Μπορεί να γίνει με σπορίδια και μαγνήτες οπότε όταν απαιτείται  μη επεμβατική τεχνική και έτσι απουσιάζουν οι κίνδυνοι επιμόλυνσης του πτερυγίου του αυτιού για τους ασθενείς στους οποίους αντενδείκνυνται οι βελόνες (όπως σε αντικατάσταση βαλβίδων καρδιάς, ασθενείς υπό αντιπηκτική αγωγή).

Αποτελέσματα της ωτοθεραπείας και του ωτοβελονισμού στην Οστεοαρθρίτιδα.

Η αξιοπιστία και η αποτελεσματικότητα της τεχνικής για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας, φτάνει σε ποσοστά από 78 – 85% ανάλογα με την εκάστοτε μελέτη και το είδος του προβλήματος του ατόμου.

Από τις επιστημονικές έρευνες τα αποτελέσματα παραμένουν θετικά όσο αφορά την μείωση του πόνου και της βελτίωσης της λειτουργικότητας για τουλάχιστον έξι με δώδεκα μήνες για την πλειοψηφία των θεραπευόμενων με ωτοβελονισμό.

Παρενέργειες της τεχνικής ωτοθεραπείας – ωτοβελονισμού.

Από έρευνα ανασκόπησης σε 13 ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες και 7 Κινέζικα περιοδικά, για την Ωτοθεραπεία σπάνιες και ελάχιστες παρενέργειες αναφέρθηκαν (σε ποσοστά κάτω από το 5% των θεραπευόμενων), όπως κάποια τοπική δερματική ευαισθησία, ελαφρά ενόχληση ή ελαφρύς πόνος, και ζάλη. Οι παρενέργειες αυτές ήταν ελαφρές, παροδικές, και καλά ανεκτές από τους ασθενείς.

Πρόληψη:

Ο έλεγχος του βάρους είναι σημαντικός καθότι υπάρχει μία σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και προόδου της οστεοαρθρίτιδας. Η αύξηση του βάρους αυξάνει την πίεση στις αρθρώσεις όπως τα γόνατα και το ισχίο. Εάν αυτές οι αρθρώσεις έχουν είδη προσβληθεί από οστεοαρθρίτιδα το αυξημένο σωματικό βάρος επιβαρύνει τον πόνο.

Η διατροφή και η λήψη βιταμινών, ιχνοστοιχείων και όλων των κατάλληλων τροφών παίζει σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της καλής υγείας του οργανισμού και των αρθρώσεων. Ειδικότερα κατά την διάρκεια των προγραμμάτων ωτοθεραπείας – ωτοβελονισμού και βελονισμού σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα συστήνεται κατάλληλα και εξατομικευμένα διατροφικά προγράμματα, τα οποία ο θεραπευόμενος καλό είναι να ακολουθήσει και μετά το πέρας των συνεδριών με σκοπό την καλύτερη αποκατάσταση και την ευόδωση της θεραπείας.

Συμπερασματικά

Η οστεοαρθρίτιδα μια νόσος που χωρίς να απειλεί τη ζωή του ασθενή, συχνά φαινόμενο επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα της ζωής του ατόμου.

Η ωτοθεραπεία – ωτοβελονισμός και ο βελονισμός σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα είναι μέθοδοι αποτελεσματικές για την μείωση του πόνου και για τη βελτίωση της λειτουργικότητας. 

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία συνιστούν μια αποτελεσματική θεραπευτική λύση τόσο για την αντιμετώπιση των εξάρσεων της νόσου, όσο και για μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση. ειδικά για όσους αντενδείκνυνται τα μη στεροειδή φάρμακα αποτελεί την ιδανική λύση όσο και για εκείνους που χρειάζεται ή θέλουν να τα αποφύγουν.

Σημαντικό είναι να αναφερθούμε στη διαπίστωση των επιστημονικών ερευνών ότι τα σημεία του πραγματικού ωτοβελονισμού είναι εκείνα που επιδρούν για την ανακούφιση του πόνου στην άρθρωση του γόνατος και του ισχίου και όχι κάποια τυχαία σε λάθος περιοχές του αυτιού.

Είναι λοιπόν απαραίτητο να απευθύνονται οι ασθενείς σε πιστοποιημένους επιστήμονες κατάλληλα εκπαιδευμένους στη μέθοδο της ωτοθεραπείας – ωτοβελονισμού, οι οποίοι έχουν την κατάλληλη γνώση και εμπειρία, ώστε να επιτευχθούν τα εξαιρετικά αποτελέσματα της μεθόδου.

Εν κατακλείδι, η ωτοθεραπεία, ο ωτοβελονισμός και ο βελονισμός μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, χωρίς παρενέργειες και να επιβραδύνουν μακροπρόθεσμα την εξέλιξη της νόσου.

Βιβλιογραφία

1.        Εισαγωγή στον Ωτοβελονισμό: Dr. Giancarlo Bazzoni , ΙΤΜΕ Publications, Athens 2014

2.        Auricular acupuncture for pain relief after total hip arthroplasty – a randomized controlled study: T.I. Usichenko^{a, ,} , M. Dinse^a, M. Hermsen^a, T. Witstruck^b, D. Pavlovic^a, Ch. Lehmann^a  Pain, Volume 114, Issue 3, April 2005, Pages 320–327 doi:10.1016/j.pain.2004.08.021

3.        A meta analysis of acupuncture for chronic pain. Patel M¹, Gutzwiller F, Paccaud F, Marazzi A. Int J Epidemiol. 1989 Dec;18(4):900-6.

4.        Acupuncture for pain relief after total knee arthroplasty: a randomized controlled trial. Chen CC¹, Yang CC, Hu CC, Shih HN, Chang YH, Hsieh PH. Reg Anesth Pain Med. 2015 Jan-Feb;40(1):31-6. doi: 10.1097/AAP.0000000000000138. PMID:25158837 DOI:10.1097/AAP.0000000000000138

5.        Acupuncture in chronic pain. Spoerel WE, Varkey M, Leung CY. Am J Chin Med (Gard City N Y). 1976 Autumn;4(3):267-79. PMID:135511

6.        Application and effect of auricular acupoint pressing for analgesia in perioperative period of total knee joint replacement]. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi. 2010 Sep;30(9):931-4.   PMID: 21179731

7.        Auricular acupressure for analgesia in perioperative period of total knee arthroplasty. He BJ¹, Tong PJ, Li J, Jing HT, Yao XM. Pain Med. 2013 Oct;14(10):1608-13. doi: 10.1111/pme.12197. Epub 2013 Jul 18.PMID: 23865512 DOI: 10.1111/pme.12197

8.        Auricular acupuncture for analgesia after arthroscopy. Norman Buckley CMAJ. 2007 Jan 16; 176(2): 193–194. doi:  10.1503/cmaj.061594, PMCID: PMC1764791

9.        Ear Acupuncture in European Traditional Medicine, Luigi Gori and Fabio Firenzuoli, Evid Based Complement Alternat Med. 2007 Sep; 4(Suppl 1): 13–16. doi:  10.1093/ecam/nem106, PMCID: PMC2206232

10.     McGrath B, Elgendy H, Chung F, et al. Thirty percent of patients have moderate to severe pain 24 hr after ambulatory surgery: a survey of 5,703 patients. Can J Anesth 2004;51:886-91. [PubMed]

11.     Adverse Events of Auricular Therapy: A Systematic Review. Jing-Yu Tan, ¹ Alexander Molassiotis, ¹ Tao Wang, ² and Lorna K. P. Suen ^{1 .} Evid Based Complement Alternat Med. 2014; 2014: 506758. Published online 2014 Nov 10. doi:  10.1155/2014/506758 PMCID: PMC4241563

12.     Nogier P. Auricolotherapy to Auricolomedicine. Sainte-Ruffine, France: Maisonneuve; 1983.

13.     Wang SM, Peloquin C, Kain ZN. The use of auricular acupuncture to reduce preoperative anxiety. Anesth Analg 2001;93:1178-80. [PubMed]

14.     Vorobiev VV, Dymnikov AA. [The effectiveness of auricular microneedle acupuncture at the early postoperative period under conditions of the day surgical department.] Vestn Khir im II Grek 2000;159:48-50. Russian. [PubMed]

15.     Moore A, McQuay H. Acupuncture: Not just needles? Lancet 2005;366:100-1. [PubMed]

16.     Usichenko TI, Hermsen M, Witstruck T, et al. Auricular acupuncture for pain relief after ambulatory knee arthroscopy — a pilot study. Evid Based Complement Alternat Med 2005;2:185-9. [PMC free article] [PubMed]

17.     Usichenko TI, Dinse M, Hermsen M, et al. Auricular acupuncture for pain relief after total hip arthroplasty — a randomized controlled study. Pain 2005;114:320-7. [PubMed]

18.     Oleson TD, Kroening RJ, Bresler DE. An experimental evaluation of auricular diagnosis: the somatotopic mapping or musculoskeletal pain at ear acupuncture points. Pain. 1980;8:217–29.

19.     Alimi D, Rubino C, Pichard-Leandri E, et al. Analgesic effect of auricular acupuncture for cancer pain: a randomized, blinded, controlled trial. J Clin Oncol 2003;21:4120-6. [PubMed]

20.     Lewith GT, Machin D. On the evaluation of the clinical effects of acupuncture. Pain 1983;16:111-27. [PubMed]

21.     Patel M, Gutzwiller F, Paccaud F, et al. A meta-analysis of acupuncture for chronic pain. Int J Epidemiol 1989;18:900-6. [PubMed]

22.     Sturkenboom MC, Romano F, Simon G, et al. The iatrogenic costs of NSAID therapy: a population study. Arthritis Rheum 2002;47:132-40. [PubMed]

23.     The effectiveness of acupuncture for osteoarthritis of the knee: a systematic review. A White, N Foster, M Cummings, and P Barlas. Review published: 2006.Link to full article: [Journal publisher]

24.     Frieda A. Koopman, Sangeeta S. Chavan, Sanda Miljko, Simeon Grazio, Sekib Sokolovic, P. Richard Schuurman, Ashesh D. Mehta, Yaakov A. Levine, Michael Faltys, Ralph Zitnik, Kevin J. Tracey, and Paul P. Tak. Vagus nerve stimulation inhibits cytokine production and attenuates disease severity in rheumatoid arthritis. PNAS, July 2016 DOI: 10.1073/pnas.1605635113