Από τον Γκατζούνη Θεόδωρο
MSc,
Φυσίατρο,
μετεκπαιδευθείς στον Βελονισμό, Ωτοθεραπεία - Ωτοβελονισμό, Μεσοθεραπεία,
Εξουσιοδοτημένος Docente
di
Formazione
(Καθηγητής Ωτοθεραπείας – Ωτοβελονισμού) από την GSATN, FISA Italy
Περίληψη
Εισαγωγή, Ημικρανία – Ορισμός
Η ημικρανία είναι μία πάθηση που συνδυάζει
έντονο πόνο σε μια πλευρά του κρανίου με ναυτία ή εμετό και ευαισθησία
στο φως και το θόρυβο.
Ο πόνος της
κορυφώνεται σταδιακά, συνήθως σε διάστημα 10΄- 30΄, από την αρχική του εμφάνιση, και μπορεί να
διαρκέσει από ώρες έως 3 ημέρες. Ο ασθενής είναι αναγκασμένος να διακόψει την
επαγγελματική, κοινωνική ή προσωπική ζωή του, γιατί η οποιαδήποτε δραστηριότητα
χειροτερεύει τα συμπτώματα.
Επιδημιολογία - συχνότητα εμφάνισης της Ημιρανίας:
Η ημικρανία
προσβάλλει περίπου το 10% του γενικού πληθυσμού. Στις γυναίκες αναπαραγωγικής
ηλικίας είναι 3 φορές πιο συχνή, απ’ ότι στους άνδρες.
Αίτια – Παθοφυσιολογία ημικρανίας, οργανικοί παράγοντες
πρόκλησης.
Η
αιτιολογία της ημικρανίας και των πονοκεφάλων
θεωρείται ότι είναι πολυπαραγοντική.
Μπορεί να συμμετέχουν διάφοροι οργανικοί παράγοντες όπως ο μυογενής (μύες
του αυχένα, περικρανιακοί, μασητήρες, μεσόφρυος σφιγκτήρας κ.α.), ο
αγγειακός (αλλαγή στη διάμετρο των αγγείων), ο νευρογενής ( τρίδυμο
νεύρο κ.α.), ο ορμονικός (έμμηνος ρύση, διαταραχές σεροτονίνης, μελατονίνης
κ.α.), και ψυχολογικοί παράγοντες (άγχος, κατάθλιψη, ανησυχίες κ.α.). Ορισμένοι
περιβαλλοντικοί
και διατροφικοί παράγοντες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της
ημικρανικής κρίσης.
Διάγνωση ημικρανίας - πονοκεφάλων
Χρειάζεται
κατά την πρώτη εμφάνιση μιας εμμένουσας κεφαλαλγίας και ημικρανίας να γίνει
πλήρης νευρολογικός έλεγχος για να αποκλειστούν διάφορα οργανικά
θέματα.
Αντιμετώπιση ημικρανίας - κεφαλαγιών – Γενικά μέτρα
Η αποφυγή περιβαλλοντικών και διατροφικών παραγόντων που προκαλούν ημικρανική
κρίση είναι σημαντική. Η διατροφή αποτελεί τη βάση της αντιμετώπισης της ημικρανίας. Σημαντική
είναι η προσθήκη φυτικών ινών, φρούτων και ξηρών καρπών στη διατροφή ειδικά
καρυδιών (εκτός αλλεργιών σε αυτά), η σωστή ενυδάτωση, σωστός ύπνος και η σωστή άσκηση.
Ημικρανία – Αντιμετώπιση Βελονισμό – Ωτοβελονισμό – Ωτοθεραπεία
Σκοπός είναι να: Μειωθεί ο αριθμός και η συχνότητα των κρίσεων, η διάρκεια
αυτών, και όλων των παρενεργειών που προκαλεί η κρίση. Ο απώτερος θεραπευτικός στόχος
είναι η προφύλαξη και η αποτροπή της εμφάνισης των ημικρανικών κρίσεων.
Αποτελέσματα της Ωτοθεραπείας: Η
αποτελεσματικότητα της θεραπείας, έχει πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας στην αντιμετώπιση
των ημικρανιών και των χρόνιων κεφαλαλγιών, τα οποία παραμένουν
θετικά για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την ολοκλήρωση της.
Σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες τα αποτελέσματα παραμένουν θετικά
όσο αφορά την μείωση του πόνου της συχνότητας και έντασης των κρίσεων για τουλάχιστον
έξι με δώδεκα μήνες για την πλειοψηφία των θεραπευόμενων με ωτοβελονισμό.
Συζήτηση – Συμπεράσματα: Ποια τα θεραπευτικά αποτελέσματα του ωτοβελονισμού και της ωτοθεραπείας στην ημικρανία και στις κεφαλαγίες;
Η ωτοθεραπεία – και ο ωτοβελονισμός είναι μια διεθνώς
αναγνωρισμένη μέθοδος με μεγάλη εγκυρότητα και αξιοπιστία, και χρησιμοποιείται με
επιτυχία για την αντιμετώπιση των χρόνιων κεφαλαλγιών και της ημικρανίας, μέσω της ανίχνευσης και ενεργοποίησης συγκεκριμένων
σημείων της περιοχής του αυτιού.
Η ωτοθεραπεία και ο
ωτοβελονισμός αποτελούν μεθόδους που είναι:
Ανώδυνες,
Φυσικές, Εξατομικευμένες, καλά ανεκτές από τον ασθενή και συνδυάζονται άριστα
με της φυσικές μεθόδους (διατροφή, βότανα, άσκηση, μάλαξη, φυσικοθεραπεία),
ώστε να βοηθήσουν στην γρήγορη, και ολιστική αποκατάσταση των ασθενών.
Η αξιοπιστία και η αποτελεσματικότητα της τεχνικής για
την αντιμετώπιση των πονοκεφάλων και της ημικρανίας, φτάνει σε ποσοστά από 82 – 89%
ανάλογα με την εκάστοτε μελέτη.
Αναλυτική
Παρουσίαση
Εισαγωγή – Επιδημιολογία ημικρανίας - πονοκεφάλων
Η χρόνια κεφαλαλγία είναι ένα συχνό
και σοβαρό πρόβλημα υγείας και ένα από τα συχνότερα σύνδρομα χρόνιου πόνου.
Η διεθνής ταξινόμηση από το 2003, περιλαμβάνει 14 κατηγορίες κεφαλαλγιών,
πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς, με 2 έως 18 υποδιαιρέσεις ειδών κεφαλαλγίας σε
κάθε κατηγορία.
Κύριες κατηγορίες κεφαλαλγιών είναι η ημικρανία και η κεφαλαλγία Τύπου
Τάσεως, καθώς και η αθροιστική κεφαλαλγία, η χρόνια καθημερινή κεφαλαλγία, οι
νευραλγίες και προσωπαλγίες, κ.α.
Προσβάλλει τουλάχιστον σε ένα στα δέκα άτομα (10% του γενικού
πληθυσμού), είναι πιο συχνή στις γυναίκες και η κορύφωση της επίπτωσής της
είναι ανάμεσα στα 20 και 50 χρόνια.
Στη
συνέχεια θα αναφερθούμε στις ημικρανίες καθώς είναι ένα από τα πιο συχνά,
επώδυνα και δυσεπίλυτα με την κλασική θεραπευτική σύνδρομα χρόνιου πόνου.
Ημικρανία – Ορισμός
Η ημικρανία είναι μία πάθηση, που συνδυάζει
έντονο πονοκέφαλο με ναυτία ή εμετό και ευαισθησία στο φως και το θόρυβο. Ο
πονοκέφαλος συνήθως εντοπίζεται στο μισό κεφάλι και περιγράφεται σαν ένα σφυρί
που κτυπάει το κεφάλι από μέσα ρυθμικά στη συχνότητα του σφυγμού.
Είναι μία επίμονη και βασανιστική πάθηση, που ο πόνος της κορυφώνεται
σε διάστημα 10΄- 30΄, από την αρχική του εμφάνιση, ενώ η ένταση των άλλων
συμπτωμάτων αυξάνει ταυτόχρονα δημιουργώντας έτσι έναν ανυπόφορο συνδυασμό
πόνου - δυσφορίας, που μπορεί να διαρκέσει από ώρες έως 3 ημέρες.
Ο ασθενής είναι αναγκασμένος να
διακόψει την επαγγελματική, κοινωνική ή προσωπική ζωή του, γιατί η οποιαδήποτε
δραστηριότητα χειροτερεύει τα συμπτώματα της ημικρανίας.
Ιστορικά στοιχεία για τις ημικρανίες
Οι ημικρανίες είναι από τις πιο επίμονες
και δυσίατες παθήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.
Οι πρώτες αναφορές για τις ημικρανίες
χρονολογούνται από τις απαρχές του πολιτισμού από την αρχαία Ρώμη.
Ημικρανία – Γενικά χαρακτηριστικά
Χαρακτηριστικό αυτών των πονοκεφάλων είναι: η εμμονή και η χρονιότητα, οι
υποτροπές, η δυσκολία στην θεραπευτική τους αντιμετώπιση, η κατάχρηση
φαρμακευτικών ουσιών στην προσπάθεια ανακούφισής τους, όπως η κατάχρηση παυσίπονων,
αγχολυτικών και άλλων, με φτωχά συνήθως θεραπευτικά αποτελέσματα (ηρεμούν για
λίγο και μετά επανέρχονται όταν περάσει η επίδραση του φαρμάκου). Συνήθως
συμμετέχει στη δημιουργία τους το λεγόμενο ψυχοσωματικό stress λόγω του τρόπου
ζωής, της έλλειψης άσκησης κ.α.
Επιδημιολογία - ποσοστά εμφάνισης ημικρανίας
Η ημικρανία προσβάλλει περίπου το 10% του γενικού πληθυσμού. Προσβάλλει
με διαφορετική συχνότητα τα δύο φύλα.
Στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι 3 φορές πιο συχνή, απ’ ότι
στους άνδρες, γεγονός που αποδίδεται και στις ορμονικές διακυμάνσεις του
έμμηνου κύκλου.
Παρ’ ότι πρωτοεμφανίζεται στην εφηβική ηλικία, συνήθως προβληματίζει με
την ένταση και την συχνότητα των κρίσεων, μετά την ηλικία των 30-40 χρόνων όταν
η επιδείνωση του προβλήματος αναγκάζει συχνά τον ασθενή να αναζητήσει ιατρική
συμβουλή.
Αίτια – Παθοφυσιολογία ημικρανίας - Οργανικοί Παράγοντες πρόκλησης.
Τα αίτια που προκαλούν τις ημικρανίες είναι ακόμα
ασαφή. Υπάρχουν πολλές θεωρίες αλλά χωρίς μέχρι στιγμής να έχουν καταφέρει να
δώσουν μια ικανοποιητική εξήγηση για τις πολλαπλές συνιστώσες αυτής της
πάθησης.
Η αιτιολογία της ημικρανίας θεωρείται ότι
είναι πολυπαραγοντική.
Συνήθως συμμετέχουν πολλοί παράγοντες όπως ο μυογενής (μύες του αυχένα,
περικρανιακοί, μασητήρες, μεσόφρυος σφιγκτήρας κ.α.), ο αγγειακός (αλλαγή στη
διάμετρο των αγγείων), ο νευρογενής ( τρίδυμο νεύρο κ.α.), ο ορμονικός (έμμηνος
ρύση, διαταραχές σεροτονίνης, μελατονίνης κ.α.), και ψυχολογικοί παράγοντες
(άγχος, κατάθλιψη, ανησυχίες κ.α.).
Η ημικρανία είναι σίγουρα κάτι πιο περίπλοκο από έναν
απλό δυνατό πονοκέφαλο.
Χαρακτηρίζεται συνήθως ως νευρογενής, ότι
προκαλείται δηλαδή όχι από βακτήρια ή ιούς αλλά θεωρείτε περισσότερο ως άσηπτη φλεγμονή
των νεύρων και των αγγείων του εγκεφάλου.
Οι επικρατέστερες θεωρίες
για τα αίτια της ημικρανίας θεωρούν ότι προκαλείται από ανώμαλη εγκεφαλική
δραστηριότητα (κυρίως στη διάμετρο των εγκεφαλικών αγγείων), που εκλύεται από
στρες, συγκεκριμένα τρόφιμα, περιβαλλοντικούς παράγοντες ή κάποιον άλλο
παράγοντα που διαφέρει σε κάθε άτομο. Ωστόσο, η ακριβής ακολουθία των γεγονότων
παραμένει ασαφής.
Το ημικρανικό επεισόδιο
ξεκινά στον εγκέφαλο και ενέχει διάφορα νευρονικά μονοπάτια και χημικές ουσίες
(νευροδιαβιβαστές, ορμόνες κ.α.). Οι μεταβολές τους επηρεάζουν τη ροή αίματος στον
εγκέφαλο και τους γύρω ιστούς.
Πολλές έρευνες ειδικά με λειτουργική μαγνητική
τομογραφία fMRI, έχουν
διαπιστώσει ότι οι νευρώνες που υπάρχουν σε μια περιοχή του στελέχους του
εγκεφάλου, κατά το επεισόδιο ημικρανίας, ερεθίζονται και στη συνέχεια οδηγούν
τα αιμοφόρα αγγεία σε διαταραχές της διαμέτρου τους, διαστολή και σύσπαση, που προκαλούν
την ημικρανία.
Πολύ σημαντικός παράγοντας ειδικά για επιμένουσες
κεφαλαλγίες - ημικρανίες εντοπίζεται στην λειτουργία του τριδύμου νεύρου.
Είναι πιθανό μια δυσλειτουργία του τρίδυμου νεύρου να παίζει βασικό ρόλο
στην εξέλιξη της ημικρανίας κατά την επεξεργασία και μεταφορά των αισθήσεων
(π.χ. αντίδραση στο άγγιγμα).
Ειδικά η διαταραχή της ισορροπίας της σεροτονίνης
στον εγκέφαλο θεωρείται επίσης ότι ευθύνεται για τις ημικρανίες. Επίσης κάποιοι
θεωρούν ότι μπορεί να εμπλέκονται και γενετικοί παράγοντες σε αυτό χωρίς να
έχει ακόμα αποδειχθεί, αν και έχουν γίνει πολλές αναφορές σε ανθρώπους με
γενετική προδιάθεση για ημικρανίες.
Σε πολλούς ανθρώπους η αλληλεπίδραση του μεσόφρυου σφιγκτήρα μυός και του
τρίδυμου νεύρου οδηγεί σε κρίση ημικρανίας. Ο σφιγκτήρας μυς βρίσκεται πάνω από
τα φρύδια και είναι ένας από τους μύες που ευθύνονται για την ύπαρξη των
ρυτίδων έκφρασης, σε αυτό το σημείο του προσώπου. Ένα κομμάτι του τρίδυμου
νεύρου περνάει ανάμεσα από τον σφιγκτήρα μυ με αποτέλεσμα τον ερεθισμό του
νεύρου. Ο ερεθισμός αυτός προκαλεί στη συνέχεια μια σειρά από γεγονότα, τα
οποία μπορεί να οδηγήσουν σε κρίση ημικρανίας.
Από τις συχνότερες αιτίες των
μυογενών ημικρανικών κρίσεων είναι ότι πολύ
συχνά στους περικρανιακούς μυς, στους
μυς του αυχένα και της ράχης, υπάρχουν ευαίσθητα ενδομυϊκά σημεία επώδυνα
στην πίεση, τα trigger points.
Δημιουργούνται λόγω: καταπόνησης των μυών, τάσης, υπερφόρτισης τους από
κακή στάση του σώματος στην εργασία και κακή εργονομία, από προβλήματα στον
ύπνο κυρίως από λάθος επιλογή στρώματος ή μαξιλαριού ή από φθορά τους και
εξαιτίας ύπαρξης ανατομικού προβλήματος του ατόμου όπως σκολίωση, δισκοκήλες,
οστεόφυτα, στενώσεις στα μεσοσπονδύλια τρήματα κ.α..
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας πρόκλησης πονοκεφάλων και ημικρανιών είναι προβλήματα που έχουν σχέση με τον σπασμό
των μασητήρων, με νυχτερινό τριγμό (τρίξιμο δοντιών), με χρόνιες ήπιες
φλεγμονές στα δόντια και με κακή στοματική σύγκλιση.
Ημικρανία: Αίτια- περιβαλλοντικοί – διατροφικοί παράγοντες που μπορεί να
προκαλέσουν – πυροδοτήσουν μια ημικρανική κρίση
Είναι γνωστό ότι ορισμένοι περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες
μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση ημικρανικής κρίσης.
Οι εκλυτικοί αυτοί παράγοντες μπορεί να είναι ορμονικοί, όπως η έμμηνος ρύση, αντισυλληπτικά, θεραπεία ορμονικής
αναπλήρωσης συναισθηματικοί όπως η ψυχική ένταση λόγω άγχους, ή ακόμη και η
χαλάρωση μετά από stress,
οι απότομες αλλαγές του
περιβάλλοντος π.χ. ζέστη, έντονο φως, θόρυβος, η υπερβολική έκθεση
στον ήλιο,
οι παραβιάσεις της συνηθισμένης ρουτίνας
π.χ. υπερβολικός ή λίγος ύπνος,
πολύ ή λίγο φαγητό,
η κατανάλωση αλκοόλ ιδίως κόκκινο κρασί, τροφών που
περιέχουν νιτρώδη π.χ. αλλαντικά ή
γλουταμινικό μονονάτριο π.χ. κινέζικα φαγητά, τυποποιημένα τρόφιμα όπως
σνακς, αναψυκτικά κ.α.
η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος ή τηγανιτών τροφών, υπερβολική
λήψη καρυκευμάτων,
η κατανάλωση σοκολάτας και διάφοροι άλλοι παράγοντες που εξατομικεύονται στον κάθε
θεραπευόμενο, είναι μερικά παραδείγματα εξωγενούς πυροδότησης της κρίσης.
Οτιδήποτε απορρυθμίζει την εξωτερική ή εσωτερική ισορροπία του ατόμου που πάσχει από
ημικρανίες, μπορεί να προκαλέσει κρίση.
Ημικρανία: Ειδικοί εκλυτικοί παράγοντες: Μελατονίνη - Σεροτονίνη
Η παραγωγή της Μελατονίνης, της ορμόνης που έχει σχέση με τον ύπνο και τους κιρκάδιους ρυθμούς,
γίνεται στην Επίφυση ως εξής: Μετατρέπεται η ορμόνη σεροτονίνη σε μελατονίνη
κατ' αναλογία με την ποσότητα του φωτός που δέχονται τα φωτοευαίσθητα κύτταρά
της.
Ανάλογα με την έκκριση σεροτονίνης ή μελατονίνης και της ποσότητας
τους, οι υπόλοιποι ενδοκρινείς αδένες λαμβάνουν χημικά σήματα που αφορούν τη
λειτουργία τους.
Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης ευθύνονται για την πυροδότηση της
ημικρανικής αντίδρασης, σε όσους έχουν προδιάθεση. Αυτό απλά σημαίνει ότι χρειάζεται να υπάρχει επάρκεια σεροτονίνης
για την μετατροπή της σε μελατονίνη, η οποία είναι και μια ορμόνη που
συμβάλει ουσιαστικά στην επιδιόρθωση του κυτταρικού DNA και έχει αντικαρκινικές ιδιότητες.
Μια βασική πηγή σεροτονίνης
είναι η διατροφή. Τα καρύδια, οι λιναρόσποροι, τα δημητριακά κ.α.,
είναι τροφές πλούσιες στο αμινοξύ τρυπτοφάνη από το οποίο παράγεται.
Ημικρανία: Ειδικοί εκλυτικοί παράγοντες: Σχέση ορμονών και
ημικρανίας.
Η έμμηνος ρύση είναι συχνός εκλυτικός
παράγοντας εμφάνισης ημικρανικών κρίσεων σε ορισμένες δε γυναίκες είναι και ο
μοναδικός (καταμήνια ημικρανία).
Όταν οι γυναίκες εμφανίζουν κρίσεις λίγο πριν ή κατά την διάρκεια της
εμμήνου ρύσεως έως και την διακοπή της, τότε λέμε ότι πάσχουν από καταμήνια
ημικρανία.
Η κυκλική διακύμανση των ορμονών (προγεστερόνη, οιστραδιόλη) και η
πτώση των υψηλών επιπέδων οιστραδιόλης κατά την έμμηνο ρύση, είναι η αιτία
εμφάνισης των κρίσεων, οι οποίες είναι
συνήθως εντονότερες και διαρκούν περισσότερο, 24 έως 72 ώρες, από τις κρίσεις
που προκαλούνται σε άλλη χρονική περίοδο.
Ημικρανία: Ειδικοί εκλυτικοί παράγοντες: Εγκυμοσύνη – Εμμηνόπαυση
Είναι επίσης γνωστό ότι μετά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, λόγω των
παρατεταμένα υψηλών επιπέδων οιστραδιόλης, όπως και η εμμηνόπαυση, λόγω της
διακοπής της ορμονικής διακύμανσης, βελτιώνουν την ημικρανία στις περισσότερες
γυναίκες. Αντίθετα, η χρήση αντισυλληπτικών συνήθως επιβαρύνει την κατάστασή
τους.
Ημικρανία: Διάγνωση
Η ημικρανική κρίση είναι σίγουρα ανυπόφορη, αλλά όχι επικίνδυνη.
Η εμφάνιση ημικρανίας λόγω κάποιας οργανικής αιτιολογίας, π.χ. όγκος
είναι εξαιρετικά σπάνια.
Χρειάζεται κατά την εμφάνιση μιας εμμένουσας κεφαλαλγίας και ημικρανίας να γίνει πλήρης νευρολογικός έλεγχος
για να αποκλειστεί αυτό το ενδεχόμενο όπως και άλλα οργανικά θέματα στα οποία
θα αναφερθούμε στη συνέχεια.
Η αποτελεσματική θεραπεία και η σωστή αντιμετώπιση μιας ημικρανικής
κρίσης προϋποθέτουν ιατρική διάγνωση.
Ημικρανία: Διαφορική Διάγνωση
Είναι δε η ιατρική –
Νευρολογική εκτίμηση απολύτως αναγκαία, τόσο κατά την
πρώτη εμφάνιση, όσο και εάν αλλάξει ο
τύπος του πονοκεφάλου που βιώνει ο ασθενής,
εάν οι κρίσεις είναι πολύ συχνές, καθημερινές ή μαζί με τον πονοκέφαλο
εμφανίζει νευρολογική συμπτωματολογία που παραμένει όπως αδυναμία άκρων,
μούδιασμα, διαταραχές όρασης.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2003 το πρωτόκολλο που εφαρμοζόταν στην
Νευρολογική κλινική του 424 στη Θεσσαλονίκη, όπου εξειδικεύονταν ο αρθρογράφος
στο νευρολογικό κομμάτι στης ειδικότητας της Φυσιατρικής, η κλινικοεργαστηριακή
διερεύνηση νέων ατόμων με κεφαλαλγίες – Ημικρανίες είχε ως εξής:
1. Μαγνητική τομογραφία Εγκεφάλου – Αυχένα
2. Τρίπλεξ
καρωτίδων, σπονδυλικών αρτηριών
3. Πλήρης
αιματολογικός – βιοχημικός έλεγχος
4. Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα
Μπορεί να θεωρείται ίσως πολύ λεπτομερές, αλλά στην φυσιατρική κλινική
του Γ.Ν.Α. Γεννηματά, που εφαρμοζόταν κάποιες φορές το ίδιο, σε άνδρα 45 ετών
με κεφαλαλγία η οποία διαφοροποιήθηκε την εποχή που προσήλθε για εξέταση,
διαπιστώθηκαν από το τρίπλεξ όζοι του θυρεοειδούς.
Ημικρανία: Αντιμετώπιση
Γενικά μέτρα:
Η αποφυγή παραγόντων που προκαλούν ημικρανική κρίση είναι σημαντική. Ο καθένας
μπορεί να επηρεάζεται από διαφορετικούς εκλυτικούς παράγοντες και αφού τους
εντοπίσει πρέπει να τους αποφύγει. Διάφορες τεχνικές χαλάρωσης όπως π.χ. ο
διαλογισμός, η γιόγκα, η χαλαρωτική μουσική, ο περίπατος στη φύση, μπορεί
επίσης να βοηθήσουν στην μείωση των κρίσεων.
Φαρμακευτική αντιμετώπιση.
Τα κοινά χρησιμοποιούμενα παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη, ασπιρίνη είναι
τις περισσότερες φορές μη δραστικά.
Χρειάζεται να τονισθεί ότι η κατάχρησή τους μπορεί να οδηγήσει σε
εμφάνιση καθημερινού πονοκεφάλου.
Ο οργανισμός εθίζεται στο φάρμακο και ο πονοκέφαλος ανακουφίζεται
παροδικά μόνο από το ίδιο φάρμακο που τον προκαλεί. Γι’ αυτό χρειάζεται
ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση τους.
Φάρμακα που χρησιμοποιούνται επίσης για την αντιμετώπιση της κρίσης
είναι παράγωγα εργοταμίνης, και αντιρευματικά φάρμακα.
Τα τελευταία χρόνια έχει κυκλοφορήσει και το πρώτο ειδικό
αντιημικρανικό φάρμακο, που δρα μέσω της σεροτονίνης, του υπεύθυνου παράγοντα για
την πυροδότηση της ημικρανίας, η σουματριπτάνη, που προσφέρει πολλές φορές ανακούφιση
και γρήγορη επαναφορά του ασθενή στις καθημερινές δραστηριότητες.\
Άσκηση
Ο ασθενής χρειάζεται να ακολουθεί ένα πρόγραμμα αεροβικής άσκησης. Δηλαδή
δραστηριότητες μικρής έντασης αλλά μεγάλης αξίας.
Στατικό ποδήλατο, περπάτημα, κολύμπι, κ.α. είναι δραστηριότητες που δεν
κουράζουν αλλά προκαλούν την παραγωγή ενδορφίνης, μιας χημικής ουσίας του
σώματος που ελαττώνει τον πόνο και βελτιώνει την διάθεση.
Από μελέτες έχει βρεθεί ότι τα είκοσι με τριάντα λεπτά περπάτημα μπορεί
να έχουν παρόμοια οφέλη με τη παλαιότερη σύσταση για περπάτημα μιας ώρας. Αυτό
μπορεί να διευκολύνει τη συμμόρφωση του θεραπευόμενου σε αυτό το είδος της
άσκησης.
Προσοχή χρειάζεται στον ήλιο το καλοκαίρι καθώς μπορεί να επιδεινώσει
τους πονοκεφάλους.
Διατροφή.
Η διατροφή
αποτελεί τη βάση της αντιμετώπισης της ημικρανίας. Χρειάζεται να αποφεύγονται όλες
εκείνες οι τροφές που μπορεί να προκαλέσουν ημικρανική κρίση.
Ειδικά τα
τυποποιημένα τρόφιμα, αλλαντικά, κρεατικά σε μεγάλες ποσότητες, τα υπερβολικά
γαλακτοκομικά, και όσα έχουν επίσης προαναφερθεί μπορεί να καθυστερήσουν ή και
να οδηγήσουν σε αδιέξοδο την θεραπευτική διαδικασία.
Επίσης είναι
σημαντική η ενυδάτωση – λήψη επαρκούς ποσότητας νερού. Καλό είναι να
αποφευχθούν τα αναψυκτικά και ότι περιέχει γλουταμινικό μονονάτριο.
Σημαντική επίσης είναι
η προσθήκη φυτικών ινών, φρούτων και ξηρών καρπών στη διατροφή, ειδικά
καρυδιών.
Ημικρανία – Αντιμετώπιση με Βελονισμό – Ωτοβελονισμό - Ωτοθεραπεία
Γενικά
Ο βελονισμός, ο ωτοβελονισμός
και η ωτοθεραπεία έχουν σύμφωνα με τη βιβλιογραφία πολύ καλά
αποτελέσματα τόσο στην κεφαλαλγία τάσεως, στην μεικτή κεφαλαλγία, όσο και στην
κοινή και την κλασική ημικρανία.
Τα αποτελέσματα του βελονισμού και ωτοβελονισμού δείχνουν μια βελτίωση των
συμπτωμάτων στο 89.7% των ασθενών σε κάποιες μελέτες.
Αντιμετώπιση με ωτοβελονισμό - ωτοθεραπεία
Από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση εργασιών για κεφαλαλγίες, μπορούμε να
διαπιστώσουμε ότι:
Ο ωτοβελονισμός η ωτοθεραπεία και ο βελονισμός είναι αποτελεσματικός
στις ημικρανίες και είναι τουλάχιστον ισοδύναμος (πολλές φορές παρουσιάζει και
καλύτερα αποτελέσματα ανάλογα με τη μελέτη) με τη φαρμακευτική αντιμετώπιση,
χωρίς όμως την εμφάνιση των παρενεργειών που αυτή παρουσιάζει.
Το πρώτο σημείο βελτίωσης που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της
θεραπείας ημικρανίας με αυτές τις μεθόδους είναι ότι κάποια στιγμή θα πάψει να εμφανίζεται
η ημικρανική αύρα (εφ’ όσον υπήρχε). Αυτό είναι το πρώτο σημάδι θεραπείας και
πολύ σημαντικό για την έκβαση.
Θα έχουν λοιπόν κρίσεις οι ασθενείς, αλλά χωρίς αύρα. Προγνωστικά αυτό
δείχνει ότι θα υπάρξουν εξαιρετικά αποτελέσματα.
Αντιμετώπιση με ωτοβελονισμό – ωτοθεραπεία: Θεραπευτικοί
στόχοι
Ο απώτερος θεραπευτικός στόχος είναι η προφύλαξη - αποτροπή της
εμφάνισης ημικρανικών κρίσεων και εκεί
βασίζεται η θεραπεία.
Σκοπός είναι να: Μειωθεί ο αριθμός και η συχνότητα των κρίσεων, η μείωση της διάρκειας
αυτών, και όλων των παρενεργειών που προκαλεί η κρίση, όπως φωτοφοβία,
ναυτίες, εμέτους κτλ.
Ημικρανία – Αντιμετώπιση με ωτοβελονισμό – ωτοθεραπεία, αποτελέσματα
Στη διάρκεια της θεραπείας θα παρατηρηθεί κατ’ αρχήν ότι φάρμακα που
ήταν αναποτελεσματικά, ή με μειωμένο θεραπευτικό αποτέλεσμα, θα αρχίσουν να
λειτουργούν.
Έτσι αρχικά οι ασθενείς με κεφαλαλγία, θα χρησιμοποιούν ηπιότερα φάρμακα και
τελικά θα πάψουν να τα χρειάζονται.
Έτσι πχ το να φτάσει μια γυναίκα 43 ετών, η οποία πήγαινε δις εβδομαδιαίως
στο νοσοκομείο για ενδοφλέβια χορήγηση αντιφλεγμονωδών και αντιεμετικών, να
έχει μια κεφαλαλγία που με μια παρακεταμόλη (Depon) να
αντιμετωπίζεται, θεωρείται σημαντική επιτυχία.
Ένας βασικός στόχος επίσης είναι να αποτοξινωθεί ο θεραπευόμενος από τη
χρόνια λήψη φαρμακευτικής αγωγής.
Χρειάζεται να θυμόμαστε ότι για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, είναι
απαραίτητη η λήψη επαρκής ποσότητας υγρών από τους θεραπευόμενους και φυσικά η
κατάλληλη διατροφή.
Εδώ είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι σύμφωνα με κλασικές σύγχρονες μελέτες,
η λήψη παυσίπονων και ειδικά μη
στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) είναι η πρώτη αιτία για την εμφάνιση χρόνιας
νεφρικής ανεπάρκειας με κατάληξη στην αιμοκάθαρση.
Αναφέρεται σε πολλές μελέτες ότι η
ολιστική, μη φαρμακευτική αντιμετώπιση της Κεφαλαλγίας – Ημικρανίας με τον βελονισμό,
ωτοβελονισμό, ωτοθεραπεία, είναι από τα σημαντικά, δραστικά και χωρίς
παρενέργειες εργαλεία που διαθέτει η σύγχρονη ιατρική -θεραπευτική για την
επίτευξη ενός ικανοποιητικού αποτελέσματος.
Ημικρανία – Αντιμετώπιση με ωτοβελονισμό – ωτοθεραπεία- Τεχνική
Το αυτί είναι εύκολα και άμεσα προσβάσιμο, έτσι ώστε
μπορεί να γίνει θεραπεία ενώ οι ασθενείς είναι ντυμένοι.
Αρχικά γίνετε η ηλεκτροδιαγνωστική. Αυτή είναι η τεχνική ανίχνευσης της μείωσης της ηλεκτρικής
αντίστασης του δέρματος του αυτιού μέσω ειδικών μηχανημάτων.
Με τον τρόπο αυτόν μπορεί να διαγνωστούν τα κυριότερα
εκλυτικά αίτια της ημικρανίας. Ανάλογα με τα σημεία στο αυτί που παρουσιάζουν
ευαισθησία, μπορεί να βρεθεί αν η ημικρανία προκαλείται κυρίως από αυχενικά
προβλήματα, μυϊκά θέματα, νευραλγίες ή το τρίδυμο νεύρο, ορμονικούς παράγοντες
κ.α. Αυτά τα σημεία του αυτιού θα χρησιμοποιηθούν και για τη θεραπεία.
Μετά γίνεται η εφαρμογή
των κατάλληλων θεραπευτικών μέσων και τεχνικών που επιλέγονται ανάλογα με την
περίπτωση και τις ανάγκες του θεραπευόμενου. Αυτά μπορεί να είναι τεχνικές ωτομάλαξης,
ενεργοποίηση των σημείων με χρήση
laser, ηλεκτρικός ερεθισμός με μηχανήματα ηλεκτροδιέγερσης.
Το πλέον σύνηθες
χρησιμοποιούμενο είναι η επικόλληση ειδικών σποριδίων ή μαγνητών ή επιθεμάτων
με μικροβελόνα (μικρότερο από 0,6mm)
που προκαλούν τον απαραίτητο ερεθισμό στο αυτί.
Τα σπορίδια που είναι πιο
συχνά χρησιμοποιούμενα, προέρχονται από το φυτό Vaccaria Hispanica.
Για την ωτοθεραπεία και
ωτοβελονισμό τα μεσοδιαστήματα θεραπείας είναι ανά 15 ημέρες αρχικά και στη
συνέχεια ανά 21, ανάλογα την χρονιότητα της κατάστασης και την πορεία που θα
εμφανίσει ο κάθε θεραπευόμενος.
Επιστημονική τεκμηρίωση.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), ήδη από το 1979, και σε στην
αναφορά του 1990 «WHO Report of the Working Group on Auricular Nomenclature.» έχει δώσει έγκριση
για την αντιμετώπιση 40 παθήσεων με ωτοθεραπεία και βελονισμό.
Στις παθήσεις που σχετίζονται με πόνο περιλαμβάνονται: οι Κεφαλαλγίες,
Ημικρανίες, Νευραλγία τριδύμου, το αυχενικό σύνδρομο.
Υπάρχουν διάφορες επιστημονικές έρευνες κατά τις οποίες εξέτασαν άτομα
με ενεργό κρίση ημικρανίας.
Στο αυτί υπάρχει ενεργοποίηση ομάδας σημείων τα οποία είναι ανιχνεύσιμα
ηλεκτρικά και με την ψηλάφηση. Όταν αυτά χρησιμοποιηθούν στην θεραπεία, από
επιστήμονα εκπαιδευμένο στη μέθοδο, έχουν σαν αποτέλεσμα την άμεση μείωση του
πόνου, ως και την πλήρη εξάλειψή του.
Έχει διαπιστωθεί ότι με τη θεραπεία ενεργοποιούνται οι
νευροενδοκρινικοί μηχανισμοί του οργανισμού και παράγονται ενδορφίνες και
σεροτονίνη. Αυτές είναι ουσίες με παυσίπονη δράση.
Επίσης ρυθμίζεται η λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος
(συμπαθητικό – παρασυμπαθητικό) και ακόμα μπορεί η θεραπεία να έχει επίδραση
και στην μικροκυκλοφορία των αγγείων στην περιοχή του πόνου.
Σε διάφορες επιστημονικές μελέτες έχει βρεθεί ότι με τον ωτοβελονισμό
και την ωτοθεραπεία:
1. Μπορεί να
σταματήσει η εξέλιξη μιας κρίσης ημικρανίας
2. Μειώνεται:
Η συχνότητα,
Η ένταση και γενικότερα
Η εμφάνιση των
κρίσεων.
Πλεονεκτήματα της
Ωτοθεραπείας:
Είναι ανώδυνη χωρίς καθόλου πόνο.
Μπορεί να γίνει και χωρίς βελόνες, οπότε είναι ιδανική
για όσους τις φοβούνται.
Οι ασθενείς μπορούν να πάρουν τη θεραπεία στο σπίτι,
και τα μέσα που χρησιμοποιούνται (Ειδικά σπορίδια, μαγνήτες, επιθέματα με
μικροβελόνες), μπορούν να ενεργοποιούνται από τους ίδιους ανά τακτά χρονικά
διαστήματα, αυξάνοντας τα αποτελέσματα της θεραπείας.
Είναι μη επεμβατική τεχνική και έτσι απουσιάζουν οι
κίνδυνοι επιμόλυνσης του πτερυγίου του αυτιού όπως μπορεί να εμφανιστούν
(σπάνια αλλά αναφέρονται) στις βελόνες.
Επίσης μπορεί να εφαρμοστεί και σε ασθενείς υπό
αντιπηκτική αγωγή και με αντικατάσταση μιτροειδούς βαλβίδας, που και τα δύο
αποτελούν σχετική αντένδειξη για τη χρήση βελόνας.
Αποτελέσματα της ωτοθεραπείας
και του ωτοβελονισμού: Η αξιοπιστία και η
αποτελεσματικότητα της τεχνικής για την αντιμετώπιση των πονοκεφάλων και των
ημικρανιών, φτάνει σε ποσοστά από 82 – 89% ανάλογα με την εκάστοτε μελέτη.
Από τις
επιστημονικές έρευνες τα αποτελέσματα παραμένουν θετικά όσο αφορά
την μείωση του πόνου της συχνότητας και έντασης των κρίσεων για τουλάχιστον
έξι με δώδεκα μήνες για την πλειοψηφία των θεραπευόμενων με ωτοβελονισμό.
Παρενέργειες της
τεχνικής ωτοθεραπείας – ωτοβελονισμού.
Από έρευνα ανασκόπησης σε 13 ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες
και 7 Κινέζικα περιοδικά, για την Ωτοθεραπεία σπάνιες και ελάχιστες παρενέργειες
αναφέρθηκαν (σε ποσοστά κάτω από το 5% των θεραπευόμενων), όπως κάποια τοπική
δερματική ευαισθησία, ελαφρά ενόχληση ή ελαφρύς πόνος, και ζάλη. Οι
παρενέργειες αυτές ήταν ελαφρές, παροδικές, και καλά ανεκτές από τους ασθενείς.
Συζήτηση – Συμπεράσματα:
Η ωτοθεραπεία - ωτοβελονισμός είναι
μια διεθνώς αναγνωρισμένη μέθοδος με μεγάλη εγκυρότητα και αξιοπιστία, και
χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των χρόνιων κεφαλαλγιών και της ημικρανίας,
μέσω της ανίχνευσης και ενεργοποίησης συγκεκριμένων σημείων της περιοχής του
αυτιού.
Η αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα της τεχνικής αγγίζει τα
όρια των πλέον σύγχρονων κλασικών ιατρικών διαγνωστικών μεθόδων.
Η ωτοθεραπεία αποτελεί μια μέθοδο που είναι:
Ανώδυνη,
Φυσική, Εξατομικευμένη, καλά ανεκτή από τον ασθενή και συνδυάζεται άριστα με
άλλες φυσικές μεθόδους (διατροφή, βότανα, άσκηση, μάλαξη, φυσικοθεραπεία), ώστε
να βοηθήσει στην γρήγορη, και ολιστική αποκατάσταση των ασθενών.
Η
αποτελεσματικότητα της θεραπείας, έχει πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας στην αντιμετώπιση
των ημικρανιών και των χρόνιων κεφαλαλγιών, από 82-89% ανάλογα με την εκάστοτε μελέτη, τα οποία παραμένουν
θετικά για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την ολοκλήρωση της.
Βιβλιογραφία
- Εισαγωγή στον Ωτοβελονισμό: Dr. Giancarlo Bazzoni , ΙΤΜΕ Publications, Athens 2014
- Ear Acupuncture in European Traditional Medicine, Luigi Gori and Fabio Firenzuoli, Evid Based Complement Alternat
Med. 2007 Sep; 4(Suppl 1): 13–16. doi: 10.1093/ecam/nem106,
PMCID: PMC2206232
- Gori L, Firenzuoli F. Ear
acupuncture in the treatment of low back pain in cancer patients. J Soc Integr
Oncol. 2005;3:130–3.
- Somatic acupuncture
versus ear acupuncture in migraine therapy: a randomized, controlled, blind
study. Ceccherelli F1, Lovato A, Piana E, Gagliardi G, Roveri A. Acupunct Electrother Res. 2012;37(4):277-93.
- Ear acupuncture in
unilateral migraine pain. Allais G1, Romoli M, Rolando S, Castagnoli Gabellari I, Benedetto C. Neurol Sci. 2010 Jun;31 Suppl 1:S185-7. doi: 10.1007/s10072-010-0323-4.
- Auricular Acupuncture
for the Treatment of Pediatric Migraines in the Emergency Department. Graff DM1, McDonald MJ. Pediatr Emerg Care. 2016 May 2.
- Ear acupuncture in the
control of migraine pain: selecting the right acupoints by the
"needle-contact test". Romoli M1, Allais G, Airola G, Benedetto C. Neurol Sci. 2005 May;26 Suppl 2:s158-61.
- Ear acupuncture in the
treatment of migraine attacks: a randomized trial on the efficacy of
appropriate versus inappropriate acupoints. Allais G1, Romoli M, Rolando S, Airola G, Castagnoli Gabellari I, Allais R, Benedetto C. Neurol Sci. 2011 May;32 Suppl 1:S173-5. doi: 10.1007/s10072-011-0525-4.
- Auricular or body
acupuncture: which one is more effective in reducing abdominal fat mass in
Iranian men with obesity: a randomized clinical trial. Darbandi M1, Darbandi S1, Owji AA1, Mokarram P2, Mobarhan MG3, Fardaei M4, Zhao B5, Abdi H6, Nematy M7, Safarian M3, Parizadeh MR8, Dabbaghmanesh MH9, Abbasi P8, Ferns G6. J Diabetes Metab Disord. 2014 Dec 5;13(1):92. doi: 10.1186/s40200-014-0092-3. eCollection 2014.
- Transcutaneous auricular
vagus nerve stimulation for pediatric epilepsy: study protocol for a randomized
controlled trial, Wei He, Xiao-Yu Wang, Li Zhou, Zhi-Mei Li, Xiang-Hong Jing, Zhong-Li Lv, Yu-Feng Zhao, Hong Shi, Ling Hu, Yang-Shuai Su, and Bing Zhu, Trials. 2015; 16: 371. Published online 2015 Aug 21. doi: 10.1186/s13063-015-0906-8
- Oleson T. Auriculotherapy Manual: Chinese and Western Systems of Ear
Acupuncture. 4th. Edinburgh, UK: Churchill Livingstone, Elsevier; 2013.
- Huang L. C., Huang W. S. Handbook
of Auricular Treatment: Prescriptions & Formulae. Orlando, Fla, USA:
Auricular International Research & Training; 2007.
- World Health Organization . WHO
Report of the Working Group on Auricular Nomenclature. Lyon, France: World
Health Organization; 1990.
- Asher G. N., Jonas D. E.,
Coeytaux R. R., Reilly A. C., Loh Y. L., Motsinger-Reif A. A., Winham S. J.
Auriculotherapy for pain management: a systematic review and meta-analysis of
randomized controlled trials. Journal of Alternative and Complementary
Medicine. 2010;16(10):1097–1108. doi: 10.1089/acm.2009.0451. [PMC free article] [PubMed] [Cross Ref]
- Linde K.
Streng A. Jurgens S, et al. Acupuncture for patients with migraine: A randomized
controlled trial. JAMA. 2005;293:2118–2125. [PubMed]
- Sator-Katzenschlager
SM. Szeles JC. Scharbert G, et al. Electrical stimulation of auricular
acupuncture points is more effective than conventional manual auricular
acupuncture in chronic cervical pain: A pilot study. Anesth Analg. 2003;97:1469–1473. [PubMed]
- Melchart D.
Streng A. Hoppe A, et al. Acupuncture in patients with tension-type headache:
Randomised controlled trial. BMJ.
2005;331:376–382. [PMC free article] [PubMed]
- Karst M, Reinhard
M, Thum P, Wiese B, Rollnik J, Fink M. Needle acupuncture in tension-type
headache: a randomized, placebo-controlled study. Cephalalgia
2001;21:
637-42. [PubMed]
- Xue CCL, Dong L,
Polus B, English RA, Zheng Z, da Costa C, et al. Electroacupuncture for
tension-type headache on distal acupoints only: a randomized, controlled
cross-over trial. Headache
2004;44:
333-41. [PubMed]
- Vickers AJ, Rees RW, Zollman
CE, McCarney R, Smith C, Ellis N, et al. Acupuncture for chronic headache in
primary care: large, pragmatic, randomised trial. BMJ 2004;328: 744-7. [PMC free article]
[PubMed]
- Jeppesen J, Beniczky S, Johansen P, Sidenius P, Fuglsang-Frederiksen A.
Detection of epileptic seizures with a modified heart rate variability
algorithm based on Lorenz plot. Seizure. 2015;24:1–7. doi:
10.1016/j.seizure.2014.11.004. [PubMed]
- Μανιάς Π., Μπάντερ Α. "Η συμβολή των
trigger Points στην παθογένεια της κεφαλαλγίας και ο ρόλος του Βελονισμού"
"ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ", 1993, τεύχος 3ο, 111-121.]
- Nogier P. Auricolotherapy to
Auricolomedicine. Sainte-Ruffine, France: Maisonneuve; 1983.
- Oleson TD, Kroening RJ,
Bresler DE. An experimental evaluation of auricular diagnosis: the somatotopic
mapping or musculoskeletal pain at ear acupuncture points. Pain. 1980;8:217–29.
- Oleson T. Auricolotherapy
stimulation for neuro-rehabilitation. Neuro Rehabilitation. 2002;17:49–62. [PubMed]
- Haker E, Egekvist H, Bjerring
P. Effect of sensory stimulation (acupuncture) on sympathetic and
parasympathetic activities in healthy subjects. J Auton Nerv Syst.
2000;79:52–9. [PubMed]
- Ernst E. Auricular
acupuncture. CMAJ. 2007;176:1307. [PMC free article]
[PubMed]
Το παρόν είναι ένα ενημερωτικό άρθρο πάνω στα βασικά θέματα που αφορούν την ημικρανία και τους χρόνιους πονοκεφάλους και τη θεραπευτική τους αντιμετώπιση με βελονισμό, ωτοβελονισμό, ωτοθεραπεία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι φυσικά δύσκολο να καλυφθούν όλοι οι παράμετροι στο χώρο μιας ιστοσελίδας, και όπως κάθε άρθρο έχει σκοπό πρωταρχικά την ενημέρωση και την πληροφόρηση.
Περαιτέρω ενημερωτικές πληροφορίες μπορούν να ζητηθούν με ερώτημα στην ηλεκτρονική διεύθυνση tgatzounis@windowslive.com και θα λάβουν απάντηση το συντομότερο δυνατό.
Όσον αφορά βέβαια επείγουσες καταστάσεις, χρειάζεται να απευθυνθεί κανείς στον εκάστοτε θεράποντα ιατρό του.
Με εκτίμηση,
Γκατζούνης Θεόδωρος, φυσίατρος, μετεκπαιδευθείς στον βελονισμό, ωτοβελονισμό, ωτοθεραπεία.