Θεραπευτική αντιμετώπιση της ινομυαλγίας: ωτοθεραπεία, ωτοβελονισμός, βελονισμός, θεραπευτική διατροφή, Ελληνικά βότανα.

Εισαγωγή

Η ινομυαλγία (ΙΝΜ) είναι ένα σύνδρομο που περιγράφεται ως αυτοάνοσης αιτιολογίας φλεγμονή του συνδετικού ιστού, στην οποία συνυπάρχει διάχυτος μυοσκελετικός πόνος, ευαισθησία σε διάφορα σημεία του σώματος και γενικά συμπτώματα όπως διαταραχή του ύπνου και του συναισθήματος.

Από αυτό το σύνολο συμπτωμάτων και σημείων που συμβαίνουν στην ινομυαλγία, απουσιάζει μια συγκεκριμένη και αναγνωρίσιμη αιτία.

Μπορεί να σχετίζεται με τροφικές αλλεργίες που επιδεινώνονται από δευτερο­βάθμιες διατροφικές και νευρολογικές ανισορροπίες.

Οι πάσχοντες αναφέρουν χρόνιο εκτεταμένο και βασανιστικό σωματικό πόνο, που προκαλεί σημαντική λειτουργική ανικανότητα και επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα ζωής των πασχόντων.

Παλιότερα θεωρούνταν ως μια μορφή ρευματισμού και πιο συγκεκριμένα εξωαρθρικού ρευματισμού, καθώς αφορά πόνο στους μυς και όχι στις αρθρώσεις.

Οι μυς και οι ινώδεις ιστοί εκδηλώνουν πόνο (άλγος) και ευαισθησία. Προσβάλει τους μύες (κυρίως ώμων - τραπεζοειδείς, ρομβοειδείς, αυχένα - ινιοαυχενικούς, ανελκτήρας ωμοπλάτης, από τα χέρια αναφέρονται επικονδυλίτιδες, γλουτιαίους, τείνων την λαγονοκνημιαία περιτονία, οσφυϊκή μοίρα, και πόνοι στα πόδια ιδίως εκατέρωθεν της άρθρωσης του γόνατος κ.α.).

Ενώ απουσιάζουν οι μόνιμες βλάβες, είναι πιθανό η κατάσταση αυτή να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια. 

Επιδημιολογία

Η ινομυαλγία παρατηρείται σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμα και στα παιδιά, ιδιαίτερα εφηβικής ηλικίας. H μέση ηλικία των ασθενών είναι από 20 έως 70 ετών.

Συναντάται σε αυξημένη συχνότητα  στις γυναίκες σε αναλογία 7:1. Οι γυναίκες ηλικίας 30-50 ετών αποτελούν το 90% των ασθενών.

Η ινομυαλγία παρατηρούμενη στο 15% των ασθενών, είναι το 2^ο συχνότερο «ρευματικό» νόσημα. Περίπου 8% των ασθενών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης πάσχει από ινομυαλγία.

Αιτιολογία Ινομυαλγίας

Η αιτιολογία της ινομυαλγίας είναι άγνωστη. Για την εμφάνισή της μπορεί να ευθύνονται  περιβαλλοντικοί, γενετικοί ή/και ψυχολογικοί παράγοντες.

Υπάρχουν διάφορες θεωρίεςγια την παθοφυσιολογία της. Τα συμπτώματα φαίνεται ότι παρουσιάζονται εξαιτίας υπερδραστηριοποίησης του αυτόνομου νευρικού συστήματος κυρίως του συμπαθητικού λόγω της μειωμένης παρουσίας της σεροτονίνης. Αυτή η υπερδραστηριότητα του συμπαθητικού προκαλεί μείωση της αιμάτωσης των μυών και κάποιων περιοχών του εγκεφάλου.

Θεωρείται ότι ανήκει στα «σύνδρομα μεγεθύνσεως του πόνου» (pain amplification syndromes) μαζί με το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, τη χρόνια καθημερινή κεφαλαλγία, το σύνδρομο του πυελικού πόνου και το σύνδρομο της κροταφογναθικής άρθρωσης.

Αυτές οι παθήσεις περιγράφονται και ως «παθήσεις σχετιζόμενες με το stress» (stress-related illnesses), όχι τόσο γιατί εμφανίζονται μετά από στρεσογόνες καταστάσεις αλλά γιατί κατά κανόνα επιδεινώνονται με το stress, τη ψυχική και φυσική καταπόνηση, τη χρόνια ένταση.

Έχει παρατηρηθεί ότι έντονο στρες του οργανισμού όπως μια σοβαρή λοίμωξη, ένας σοβαρός τραυματισμός, έντονα ψυχικά προβλήματα, ψυχική η/και σωματική κακοποίηση ή κάποια άλλη σοβαρή νόσος μπορεί να προκαλέσουν τον εκλυτικό παράγοντα.

Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ινομυαλγία σχετίζεται σημαντικά με φυσική ή/και σεξουαλική κακοποίηση στην διάρκεια της παιδικής, αλλά και της ενήλικης, ζωής, χωρίς αυτό να αποτελεί τον κανόνα.

Τελευταίες μελέτες όμως (2013) δείχνουν ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό ινομυαλγικών ασθενών (έως και 50%), ανευρίσκονται ενδείξεις περιφερικής βλάβης των νεύρων. Ο διαφορετικός αυτός μηχανισμός ίσως να εξηγεί την έλλειψη απάντησης πολλών ασθενών στην ως τώρα χρησιμοποιούμενη φαρμακευτική αγωγή και να βοηθήσει στην κατανόηση και θεραπεία της ασθένειας.

Σημεία και συμπτώματα Ινομυαλγίας

Το κυριότερο σύμπτωμα είναι ο εκτεταμένος χρόνιος (πάνω από 3 μήνες) πόνος που επηρεάζει και τα δυο ημιμόρια του σώματος (δεξιά και αριστερά), πάνω και κάτω από τη ράχη. Ο πόνος είναι χρόνιος διάχυτος, συνοδεύεται από κόπωση, διαταραχές του ύπνου και υπάρχει έντονος πόνος σε απάντηση σε ελαφρά πίεση (αλλοδυνία).

Στα συμπτώματα συγκαταλέγονται παραισθησίες, παρατεταμένοι μυϊκοί σπασμοί, αδυναμία των μελών, νευρόπονοι, μυϊκοί σπασμοί, λειτουργικές εντερικές διαταραχές και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.

Ο πόνος μπορεί να έχει διακυμάνσεις στην έντασή του και να είναι βύθιος ή οξύς ή ακόμα και καυστικός. Είναι σπάνιες οι περίοδοι χωρίς πόνο.

Όλα τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν είναι εντονότερα τις πρωινές ώρες, βελτιώνονται τις μεσημβρινές, για να επιδεινωθούν και πάλι τις απογευματινές προς τις βραδινές ώρες.

Τα άτομα που πάσχουν από ινομυαλγία συνήθως φαίνονται καλά στην όψη, ενώ αισθάνονται πολύ άσχημα. Η ινομυαλγία είναι μια πάθηση η οποία δεν είναι ορατή και συνήθως δεν γίνεται αντιληπτή από το περιβάλλον του ασθενούς.

Το άτομο με ινομυαλγία αντιμετωπίζεται με δυσπιστία και σκεπτικισμό και/ή θεωρείται ως υπερβολικός ή/και τεμπέλης από το περιβάλλον του και ενίοτε από επαγγελματίες της υγείας, γεγονός το οποίο προσθέτει επιπλέον ψυχολογικό και σωματικό πόνο.

Η ινομυαλγία, λόγω όλων αυτών των εκδηλώσεων, προκαλεί σημαντική λειτουργική ανικανότητα στον ασθενή, προβλήματα (ή επιδείνωση) στις προσωπικές /συζυγικές /οικογενειακές του σχέσεις, δυσφορία στο άμεσο περιβάλλον του, απουσία από την εργασία του κλπ.

Ως εκ τούτου συνήθως ταλαιπωρείται αρκετά χρόνια προτού λάβει τη σωστή διάγνωση.

Κλινική εξέταση.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι κατά βάση φυσιολογικές και στην κλασική ιατρική απουσιάζουν οι ειδικές εξετάσεις για την ινομυαλγία. Εκτός από τα επώδυνα ευαίσθητα σημεία η κλινική εξέταση αδυνατεί να δείξει κάτι το παθολογικό.

Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό, τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση.

Στην ωτοθεραπεία - ωτοβελονισμό η μέθοδος της ωτοδιαγνωστικής, μπορεί να δώσει στοιχεία στον θεράποντα ιατρό για την κατάσταση του ασθενούς τα επίπεδα του πόνου, και τα ειδικά σημεία που θα χρησιμοποιηθούν στην ωτοθεραπεία – ωτοβελονισμό.

Η διάγνωση καθυστερεί να γίνει, κατά μέσο όρο γίνεται μετά από πέντε χρόνια από την πρώτη επίσκεψη σε γιατρό, λόγω των μη ειδικών συμπτωμάτων.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι συνήθως φυσιολογικές, αν και τελευταία συνδέεται το σύνδρομο με χαμηλά επίπεδα βιταμινών κυρίως Β12 και D3 στο αίμα.

Διάγνωση της ινομυαλγίας.

Οι πάσχοντες χρειάζεται να εκτιμώνται με προσοχή μήπως κρύβουν κάποιο άλλο νόσημα που θα μπορούσε να είναι το αίτιο των συμπτωμάτων τους.

Το 1/3 των αρρώστων με ινομυαλγία έχει ένα ειδικό εκλυτικό αίτιο (π.χ. νόσημα, στρες ή κάκωση) πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας. Πάντως, στις περισσότερες περιπτώσεις, η ινομυαλγία παρουσιάζεται, χωρίς να υπάρχει κάποιο εκλυτικό αίτιο.

Η τελική διάγνωση τίθεται αφού αποκλειστούν πολλές άλλες παθήσεις που έχουν την ίδια ή παρόμοια κλινική εικόνα με την ινομυαλγία.

Η θεραπεία της ινομυαλγίας

Η ινομυαλγία θεωρείται δυσίατο νόσημα. Οι αλλαγές στη διατροφή, τον τρόπο ζωής, την καθημερινότητα, ακόμα και τον τρόπο σκέψης, είναι επιβεβλημένες για να υπάρξει θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Η κατάσταση πορεί να βελτιωθεί πάρα πολύ με τη βοήθεια του γιατρού και της οικογένειας. Η καλή επαφή με τον ιατρό είναι σημαντική. Ο γιατρός που μπορεί να ακούσει το πρόβλημα και να δουλέψει μαζί με τον ασθενή συμβάλλει ουσιαστικά στη θεραπεία.

Το βασικό ζητούμενο είναι να κατανοήσει το άτομο με ινομυαλγία ότι χρειάζεται να αλλάξει και να διαμορφώσει τον τρόπο ζωής του. Πολλοί αρνούνται να κάνουν ριζικές αλλαγές, ωστόσο η αναγνώριση του προβλήματος και η προσπάθεια αλλαγής κάποιων τομέων της ζωής μπορεί να φέρει σημαντική βελτίωση.

Για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου χρειάζεται ομαδική εργασία διαφόρων επαγγελματιών της υγείας. Στην αμάδα χρειάζονται εκτός από το θεράποντα ή οικογενειακό γιατρό, γιατρός εξειδικευμένος για τον πόνο, φυσίατρος, φυσιοθεραπευτής και ρευματολόγος.

Φαρμακευτική αγωγή

Οι κατηγορίες των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της ινομυαλγίας είναι οι εξής:

 • Παυσίπονα και τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

  •Τρικυκλικά σκευάσματα (τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά ή αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νοραδρεναλίνης). Η ειδική αντικαταθλιπτική αγωγή που, εκτός από τη βελτίωση της διάθεσης, χορηγείται κυρίως για τη μείωση της αίσθησης του πόνου.

• Αντιεπιληπτικά (αναλγητικά φάρμακα)

 • Φάρμακα για την αντιμετώπιση της διαταραχής του ύπνου.

Οι παραδοσιακές θεραπείες (αντιφλεγμονώδη κ.λπ.) συνήθως είναι αναποτελεσματικές. Οι ασθενείς συχνά έχουν πάρει μεγάλη ποικιλία τέτοιων φαρμάκων χωρίς να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα.

Χαρακτηριστικό της θεραπείας με αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα είναι η βελτίωση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας για 7-10 ημέρες, μετά από κάθε αλλαγή φαρμάκου και η επαναφορά τους στην συνέχεια.

Τα μη φαρμακευτικά μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι φυσιοθεραπεία, συνεχής ήπια άσκηση, συμπεριφορική/γνωσιακή θεραπεία/ ο βελονισμός, η ωτοθεραπεία – ωτοβελονισμός, ενώ υπάρχουν πολύ λιγότερα στοιχεία για άλλες μεθόδους όπως η ομοιοπαθητική, η yoga κλπ.

Οι ολιστικές θεραπείες, τεχνικές χαλάρωσης, διατροφή και κυρίως η άσκηση παίζουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία.

Φυσιοθεραπεία 

Η φυσιοθεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο για την μείωση των πόνων στο μυοσκελετικό σύστημα  με φυσικά μέσα και ειδικές μαλάξεις για ανακούφιση του ασθενή.  

Βελονισμός

Από την άποψη της νευροφυσιολογίας ο βελονισμός δρα επιδρώντας στο σύστημα των νευρώνων, που λαμβάνουν μέρος στην αντίληψη του πόνου, με αποτέλεσμα την αναλγησία. Επιδρά επίσης στη ρύθμιση του αυτόνομου νευρικού συστήματος και προάγει την παραγωγή σεροτονίνης.
Πρόκειται για μία μέθοδο αντανακλαστικής θεραπείας, όταν ερεθίζονται με τις πολύ λεπτές ειδικές βελόνες ορισμένα σημεία του δέρματος, διοχετεύεται ένα μήνυμα που κατευθύνεται μέσω των νεύρων σε διάφορα νευρικά κέντρα.

Ο βελονισμός έχει δείξει ότι προσφέρει πολλά στη θεραπεία της ινομυαλγίας, όχι μόνο για την αναλγησία του ασθενούς αλλά και την γενικότερη ψυχική του διάθεση (στρες, άγχος, αϋπνίες κτλ).

Άσκηση.

Ο ασθενής με ινομυαλγία χρειάζεται να βάλει την άσκηση στην καθημερινότητά του.  
Επίσης χρειάζεται να μάθει να αφιερώνει χρόνο στον εαυτό του, να χαλαρώνει το μυαλό και το σώμα.  

 Το κολύμπι θεωρείται μια θαυμάσια μορφή άσκησης αλλά και άλλες αερόβιες ασκήσεις έχουν θετικό αποτέλεσμα (περπάτημα, τζόκινγκ).

Ωτοθεραπεία

Η ωτοθεραπεία έχει βρεθεί ότι μπορεί να καταστείλει την υπερδραστηριότητα  του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος και κυρίως του Συμπαθητικού μέσω του ερεθισμού του πνευμονογαστρικού νεύρου το οποίο αποτελεί μέρος της νεύρωσης του αυτιού. Μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα σεροτονίνης, από διάφορες μελέτες που έχουν γίνει σε πειραματικά μοντέλα. Με αυτούς τους μηχανισμούς μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της ινομυαλγίας.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), έχει δώσει έγκριση για την αντιμετώπιση 40 παθήσεων με ωτοθεραπεία και βελονισμό.

Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται και η ινομυαλγία με εξαιρετικά αποτελέσματα, καθώς η ωτοθεραπεία είναι μια ολιστική μέθοδος που μπορεί να αντιμετωπίσει τόσο τις σωματικές, όσο και τις ψυχικές εκδηλώσεις της πάθησης, με φυσικό τρόπο, χωρίς καμία επιβάρυνση του οργανισμού.

Τα μεσοδιαστήματα θεραπείας είναι συνήθως ανά 15 ή 21 ημέρες, ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων και τις ανάγκες του κάθε θεραπευόμενου.

Η Ωτοθεραπεία - Ωτοβελονισμός είναι μια διεθνώς αναγνωρισμένη μέθοδος με μεγάλη εγκυρότητα και αξιοπιστία. Αντιμετωπίζει παθήσεις και καταστάσεις όλου του οργανισμού και συνδυάζεται άριστα τόσο με την κλασική ιατρική όσο και με άλλες φυσικές μεθόδους (διατροφή, βότανα, άσκηση, μάλαξη, φυσικοθεραπεία), ώστε να βοηθήσει στην γρήγορη, και ολιστική αποκατάσταση των ασθενών.

Ειδικά για την ινομυαλγία παρουσιάζει εξαιρετικά αποτελέσματα και στερείται παρενεργειών. 

Ψυχολογική (συμπεριφορική/γνωσιακή) θεραπεία

Συμπληρωματικά σε όποια φαρμακευτική αγωγή, και τους φυσικούς τρόπους αντιμετώπισης, η συμβουλευτική θεραπεία, με τη μορφή της γνωστικής/συμπεριφορικής μεθόδου, έχει δείξει πολύ καλά αποτελέσματα.

Θα βοηθήσει την ασθενή να κατανοήσει το πρόβλημα, να αναγνωρίσει πιθανούς πυροδοτικούς ή επιβαρυντικούς παράγοντες, και να βελτιώσει τη διαχείριση των συντροφικών, οικογενειακών ή άλλων προβλημάτων που δημιουργούν άγχος ή κατάθλιψη.

Πρόγνωση

Πολλοί ασθενείς με ινομυαλγία παρουσιάζουν χαμηλή ικανοποίηση σε βάθος χρόνου, μελαγχολία και/ή κατάθλιψη και καταλήγουν να πονούν σε κάποιο βαθμό εφ’ όρου ζωής, αν λάβουν μόνο φαρμακευτική αγωγή.

Ο ασθενής επισκέπτεται τακτικά τα Εξωτερικά Ιατρεία των Νοσοκομείων και τους εξωνοσοκομειακούς ιατρούς προσπαθώντας να βρει λύση στο πρόβλημά του.

Το 60% των ασθενών με ινομυαλγία εξακολουθούν να έχουν μέτριας ή σοβαρής έντασης πόνο 3 χρόνια μετά τη διάγνωση ενώ το 90% παραμένουν συμπτωματικοί σε όλη τους τη ζωή.

Γι’ αυτό στην σύγχρονη βιβλιογραφία τονίζεται η ιδιαίτερη σημασία της ολιστικής θεραπευτικής αντιμετώπισης για την καλύτερη αντιμετώπιση της ασθένειας.

Πλήρης αναστροφή της αλλοδυνίας και της υπεραλγησίας σε ασθενείς με ινομυαλγία συνήθως είναι ανέφικτη με τις περισσότερες εφαρμοζόμενες μεθόδους. Σε κάθε περίπτωση με την κατάλληλη θεραπεία, τα συμπτώματα μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά σε πολλούς ασθενείς.

Με την ολιστική θεραπευτική αντιμετώπιση τα αποτελέσματα είναι πολύ ικανοποιητικά.

Διατροφική αντιμετώπιση

Χρειάζεται να γίνουν ριζικές αλλαγές στην διατροφή των ατόμων με ινομυαλγιά. Σε κάθε άνθρωπο η τροφή είναι η βάση της θεραπείας του, αλλά ειδικά για τους ασθενείς με ινομυαλγία είναι αναπόσπαστο τμήμα της θεραπείας τους.

Χρειάζεται να προσθέσει στη διατροφή του:

Μαγειρεμένα λαχανικά (κατά προτίμηση στον ατμό), 

πράσινες σαλάτες,

φυσικούς χυμούς λαχανικών και σούπες, 

τζίντζερ, 

κουρκούμη.

Επίσης το κύμινο, 

κόλιανδρο, 

και το σκόρδο 

φαίνεται να δρουν θετικά στην μείωση του πόνου σε ασθενείς με ινομυαλγία.

Διατροφικά συ­μπληρώματα έδειξαν ότι μπορούν να μειώνουν τα συμπτώματα της ινομυαλγίας:

Ω-3 λιπαρά οξέα

Βιταμίνες C και Ε

Σύμπλεγμα μαγνησίου/μηλικού οξέος/βιταμινών Β

Συνένζυμο Q10

Χρειάζεται να αποφύγει: κόκκινο κρέας(είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά, τα οποία εμποδίζουν την σωστή κυκλοφορία του αίματος. Αυτό οδηγεί σε κόπωση και πόνο),

καφεΐνη,

επεξεργασμένη ζάχαρη, ασπαρτάμη,

κορεσμένα λίπη,

υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (το αλκοόλ ευνοεί την φλεγμονή, η οποία αυξάνει τον πόνο, λόγω των τοξικών μεταβολιτών σε ασθενείς με ινομυαλγία.)

Η βιταμίνη D: Σύμφωνα με μελέτες, παρουσιάζει σαφή επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών με ινομυαλγία. Όταν βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, παρατηρείται έξαρση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας, ενώ, όταν είναι επαρκής, τα συμπτώματα μειώνονται.

Η λήψη άφθονων υγρών είναι απαραίτητη και αναντικατάστατη, αλλά τείνει να υποβαθμίζεται από πολλά άτομα που υποφέρουν από ινομυαλγία.

Βοτανοθεραπεία με Ελληνικά βότανα.

Η βοτανοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση του πόνου, τόσο με τη χρήση κατάλληλων αλοιφών και επιθεμάτων τοπικά, όσο και με τη χρήση βοτάνων με σπασμολυτικές και καταπραϋντικές ιδιότητες.

Ενδεικτικά θα αναφερθούν:

Το λάδι από Υπέρικο (σπαθόλαδο - βαλσαμόλαδο), που με την τοπική του χρήση μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από μυϊκούς πόνους.

Προσοχή, να αποφεύγεται η έκθεση στον ήλιο μετά τη χρήση του καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αποχρωματισμό του δέρματος.

Λεβάντα: Η τοπική χρήση του αιθέριου ελαίου της μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από πονοκεφάλους ημικρανίες που παρουσιάζονται στο 55,6% των ασθενών με ινομυαλγία.

Επίσης υπάρχουν βότανα τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του άγχους, στην βελτίωση της διάθεσης και άλλων συμπτωμάτων του θεραπευόμενου. Φυσικά δίνονται πάντα εξατομικευμένα και με την κατάλληλη ιατρική συνεκτίμηση.

Συμπερασματικά:

Η ινομυαλγία έχει μόλις τα τελευταία χρόνια αναγνωριστεί ως ένα σύνδρομο ιατρικό – ψυχοσωματικό και έχει ξεφύγει από τα όρια της ψυχικής νόσου. Είναι μια δυσδιάγνωστη και μια δυσίατη πάθηση.

Οι ασθενείς με ινομυαλγία έχουν συνήθως δοκιμάσει τα «πάντα» πριν φτάσουν στο ιατρείο του Φυσιάτρου, για να «δοκιμάσουν» τον βελονισμό και την ωτοθεραπεία – ωτοβελονισμό.

Έχουν ήδη ταλαιπωρηθεί και η υπομονή μα και οι αντοχές τους είναι περιορισμένες. Ζητούν όμως το «θαύμα» , καθώς οι περισσότεροι λένε «γιατρέ μου είστε η τελευταία μας ελπίδα».

Γι’ αυτό χρειάζεται να τονιστεί ότι κλειδί για την αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι η υπομονή, επιμονή και θέληση του ατόμου να θεραπευτεί.

Χρειάζεται επίσης και η κατανόηση του θεραπευόμενου στο ότι είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί μια ολιστική αντιμετώπιση της πάθησης. Και βέβαια η συνεργασία του να αλλάξει ουσιαστικά τη ζωή του κι όχι να βρει απλά μια ακόμα συνταγή που θα τον ανακουφίσει.

Με αυτό τον τρόπο η αργά αλλά σταθερά θα τεθεί η πορεία για να βγει από το σκοτεινό τούνελ της πάθησης και να ανατείλει ξανά η ελπίδα μιας ζωής χωρίς πόνους και περιορισμούς.

Βιβλιογραφία

1.        International Association for the Study of Pain. IASP taxonomy. Available at: http://www.iasp-pain.org/Taxonomy. Accessed April 1, 2016.

2.        Wolfe F, Walitt B. Culture, science and the changing nature of fibromyalgia. Nat Rev Rheumatol. 2013;9:751–755. [PubMed]

3.        Yunus MB. Central sensitivity syndromes: a new paradigm and group nosology for fibromyalgia and overlapping conditions, and the related issue of disease versus illness. Semin Arthritis Rheum. 2008;37:339–352. [PubMed]

4.        Mu R, Li C, Zhu JX, et al. National survey of knowledge, attitude and practice of fibromyalgia among rheumatologists in China. Int J Rheum Dis. 2013;16:258–263. [PubMed]

5.        Clauw DJ. Fibromyalgia a clinical review. JAMA. 2014 Apr 16;311(15):1547-55. doi: 10.1001/jama.2014.3266.

6.        Neumann L, Buskila D. Epidemiology of fibromyalgia. Curr Pain Headache Rep. 2003 Oct;7(5):362-8.

7.        Perrot S, Choy E, Petersel D, et al. Survey of physician experiences and perceptions about the diagnosis and treatment of fibromyalgia. BMC Health Serv Res. 2012;12:356. [PMC free article] [PubMed]

8.        Homma M, Ishikawa H, Kiuchi T. Association of physicians’ illness perception of fibromyalgia with frustration and resistance to accepting patients: a cross-sectional study. Clin Rheumatol. 2016;35:1019–1027. [PubMed]

9.        Crofford LJ. Violence, Stress, and Somatic Syndromes. Trauma Violence Abuse. 2007;8(3):299–313. doi:10.1177/1524838007303196. [PubMed]

10.     Van Houdenhove BV, Egle U, Luyten P. The role of life stress in fibromyalgia. Curr. Rheumatol. Rep. 2005;7(5):365–370.. doi:10.1007/s11926-005-0021-z. [PubMed]

11.     Weissbecker I, Salmon P, Studts JL, Floyd AR, Dedert EA, Sephton SE. Mindfulness-Based Stress Reduction and Sense of Coherence Among Women with Fibromyalgia. J. Clin. Psychol. Med. Settings. 2002;9(4):297–307. doi:10.1023/A:1020786917988.

12.     McLean SA, Williams DA, Harris RE, et al. Momentary relationship between cortisol secretion and symptoms in patients with fibromyalgia. Arthritis Rheum. 2005;52(11):3660–3669. doi:10.1002/art.21372. [PubMed]

13.     Korszun A. Sleep and circadian rhythm disorders in fibromyalgia. Curr. Rheumatol. Rep. 2000;2(2):124–130. doi:10.1007/s11926-000-0052-4. [PubMed]

14.     Kool MB, Van Middendorp H, Boeije HR, et al. Understanding the lack of understanding: invalidation from the perspective of the patient with fibromyalgia. Arthritis Rheum. 2009;61:1650–1656. [PubMed]

15.     Cagnie B, Coppieters I, Denecker S, et al. Central sensitization in fibromyalgia? A systematic review on structural and functional brain MRI. Semin Arthritis Rheum. 2014;44:68–75. [PubMed]

16.     Napadow V, LaCount L, Park K, et al. Intrinsic brain connectivity in fibromyalgia is associated with chronic pain intensity. Arthritis Rheum. 2010;62:2545–2555. [PMC free article] [PubMed]

17.     Emad Y, Ragab Y, Zeinhom F, et al. Hippocampus dysfunction may explain symptoms of fibromyalgia syndrome. A study with single-voxel magnetic resonance spectroscopy. J Rheumatol. 2008;35:1371–1377. [PubMed]

18.     Becker S, Schweinhardt P. Dysfunctional neurotransmitter systems in fibromyalgia, their role in central stress circuitry and pharmacological actions on these systems. Pain Res Treat. 2012;2012:741746. [PMC free article] [PubMed]

19.     Vij B, Whipple MO, Tepper SJ, Mohabbat AB, Stillman M, Vincent A. Frequency of migraine headaches in patients with fibromyalgia. Headache. 2015;55:860–5. doi: 10.1111/head.12590. [PubMed] [Cross Ref]

20.     Genc A, Tur BS, Aytur YK, Oztuna D, Erdogan MF. Does aerobic exercise affect the hypothalamic-pituitary-adrenal hormonal response in patients with fibromyalgia syndrome? J Phys Ther Sci. 2015;27:2225–2231. [PMC free article] [PubMed]

21.     Curtis K, Osadchuk A, Katz J. An eight-week yoga intervention is associated with improvements in pain, psychological functioning and mindfulness, and changes in cortisol levels in women with fibromyalgia. J Pain Res. 2011;4:189–201. [PMC free article] [PubMed]

22. Ming Zhang, Wenjuan Han, Sanjue Hu, and Hui Xu. Methylcobalamin A Potential Vitamin of Pain Killer^. Neural Plast. 2013; 2013: 424651. Published online 2013 Dec 26. doi:  10.1155/2013/424651 PMCID: PMC3888748
23. Küçükşen S, Genç E, Yılmaz H, Sallı A, Gezer İA, Karahan AY, Salbaş E, Cingöz HT, Nas Ö, Uğurlu H. The prevalence of fibromyalgia and its relation with headache characteristics in episodic migraine. Clin Rheumatol. 2013;32:983–90. doi: 10.1007/s10067-013-2218-2. [PubMed] [Cross Ref]
24. Ablin JN, Buskila D. Update on the genetics of the fibromyalgia syndrome. Best Pract Res Clin Rheumatol. 2015;29:20–8. doi: 10.1016/j.berh.2015.04.018. [PubMed] [Cross Ref]
25. Clauw DJ. Fibromyalgia and related conditions. Mayo Clin Proc. 2015;90:680–92. doi: 10.1016/j.mayocp.2015.03.014. [PubMed] [Cross Ref]
26. Bass C, Henderson M. Fibromyalgia: an unhelpful diagnosis for patients and doctors. BMJ. 2014;348:g2168. [PubMed]
27.  Maria Adele Giamberardino, Giannapia Affaitati, Paolo Martelletti, Claudio Tana, Andrea Negro, Domenico Lapenna, Martina Curto, Cosima Schiavone, Luisa Stellin, Francesco Cipollone, and Raffaele Costantini. Impact of migraine on fibromyalgia symptoms. J Headache Pain. 2016; 17: 28.
28. de Tommaso M, Federici A, Loiacono A, Delussi M, Todarello O. Personality profiles and coping styles in migraine patients with fibromyalgia comorbidity. Compr Psychiatry. 2014;55:80–6. doi: 10.1016/j.comppsych.2013.08.006. [PubMed] [Cross Ref]
29. Esra A. Semiz, MD, Sami Hizmetli, MD, Murat Semiz, MD, Ahmet Karadağ, MD, Merve Adalı, MD, Mehmet S. Tuncay, MD, Bulent Alim, MD, Emrullah Hayta, MD, and Ali U. Uslu, MD . Serum cortisol and dehydroepiandrosterone-sulfate levels after balneotherapy and physical therapy in patients with fibromyalgia.  Saudi Med J. 2016 May; 37(5): 544–550. doi:  10.15537/smj.2016.5.15032, PMCID: PMC4880655
30. Οι εικόνες προέρχονται από τα https://pixabay.com/, https://www.pexels.com/ με δωρεάν άδεια CC0 Public Domain και από την προσωπική συλλογή του Ιατρού Γκατζούνη Θεόδωρου.